2025 жылдың 3 қаңтарында Астана – Щучинск тасжолында 95 автокөлік бір біріне киіліп, ірі жол апаты орын алды. Бұл оқиғадан 20 адам зардап шекті, оның ішінде 8 бала бар. Көліктердің көпшілігі айтарлықтай зақымдалған. Сарапшылардың пікірінше, зардап шеккендер өз құқықтарын қорғау үшін төмендегі қадамдарды орындауы керек.
Қандай көмекке сенуге болады?
Мамандардың айтуынша, зардап шеккендер үш негізгі жағдайда өтемақы талап ете алады:
- КАСКО полисі арқылы өтемақы алу
Егер көлік КАСКО бойынша сақтандырылған болса, иелері сақтандыру компаниясына жүгініп, өтемақы алуға құқылы. Бірақ бұл жерде мынаны ескеру қажет:- Сақтандыру шартына сәйкес, бұл оқиға сақтандыру жағдайы ретінде танылуы керек.
- Компания өтемақы сомасынан франшизаны шегеруі мүмкін.
- Көп жағдайда сақтандыру төлемі банктегі несиені жабуға жіберіледі, егер көлік несиеге алынған болса.
- ОГПО ВТС полисі арқылы өтемақы алу
Егер кінәлі жүргізуші анықталса, ОГПО ВТС полисі бойынша өтемақы төленеді. Бірақ оның максималды сомасы – 7,864 млн теңге. Бұл сома барлық зардап шеккендер арасында бөлінеді, сондықтан толық шығынды жабуға жетпеуі мүмкін. - Жолдың жағдайына байланысты жауапты ұйымды сотқа беру
Егер жолдың жағдайы апаттың негізгі себебі болса (мысалы, мұз, тазаланбаған қар немесе шұңқырлар), зардап шеккендер жолды күтіп ұстауға жауапты ұйымды сотқа бере алады. Бірақ бұл үшін жолдың ақаулары апаттың басталуына себеп болғанын дәлелдеу қажет.
Жол апатына кім кінәлі?
Сарапшылардың пікірі:
- Егер апатқа мұз, тұман немесе басқа да жол жағдайлары әсер еткен болса, жауапкершілік ішінара жолды күтіп ұстау қызметтеріне жүктелуі мүмкін. Олар жолды уақытында жаппаған немесе ескерту белгілерін қоймаған жағдайда кінәлі деп танылуы ықтимал.
- Бірақ басты жауапкершілік жүргізушілерде: жылдамдықты дұрыс таңдамай, көліктер арасындағы қауіпсіз қашықтықты сақтамаған.
Сотқа жүгіну: Не ескеру керек?
Юрист Данияр Байғабатовтың кеңестері:
- КАСКО арқылы өтемақы:
Көліктердің көбі жаңа болғандықтан, олар КАСКО полисімен сақтандырылған болуы мүмкін. Бұл жағдайда сақтандыру компаниясына оқиға туралы хабарлап, өтемақы талап ету қажет. - Кінәлі тарапты анықтау:
Егер апатқа жауапты жүргізуші анықталса, зардап шеккендер осы жүргізушінің сақтандыру компаниясына жүгінуі керек. - Жол қызметтерін жауапкершілікке тарту:
Егер жолдың жағдайы апаттың себебі болса, зардап шеккендер әкімшілік кодекстің 631-бабы бойынша жолды күтіп ұстауға жауапты ұйымды сотқа бере алады.
Қосымша өтемақы талаптары
Егер көлік жаңа болып, оның нарықтық құны айтарлықтай төмендесе, жүргізуші сот арқылы тауарлық құнын жоғалтқаны үшін өтемақы талап ете алады.
- Көлік 5 жылдан жаңа және амортизациялық шығын 45%-дан аспаған жағдайда, бұл талапты қоюға болады.
Жол апатының себептері және алдын алу
КазАвтоЖолдың мәлімдемесі бойынша:
- Апат орын алған тасжолдың белгілі бір учаскесі таңғы сағат 7:20-да ауа райының нашарлауына байланысты жабылған. Бірақ сағат 12:30-да жол қайта ашылған кезде, 13:28-де Жанаталап ауылына жақын жерде, 153-шақырымда, апат орын алған.
- Оқиғаға жүргізушілердің жылдамдық режимін сақтамауы және көліктер арасындағы қашықтықты дұрыс бағаламауы әсер еткен.
Зардап шеккендерге ұсыныстар
- Сақтандыру полистерін (КАСКО немесе ОГПО) тексеріп, сақтандыру компаниясына жүгініңіз.
- Жол апаты туралы толық мәлімет жинап, куәгерлерден көрсетпелер алыңыз.
- Егер жол сапасы негізгі себеп деп есептесеңіз, жолды күтіп ұстау ұйымына қарсы сотқа талап арыз дайындаңыз.
- Құқықтарыңызды қорғау үшін тәжірибелі юристке жүгініңіз.
Бұл жағдай жауапкершілік пен сақтық шараларының маңыздылығын тағы бір рет еске салады. Қиын жағдайда құқықтарыңызды қорғауды ұмытпаңыз.
