Соңғы 10 жылда Қазақстанда 41 мыңнан астам адам өз ұлтын өзгертуге өтініш берген. Бұл туралы Todayinfo.kz inbusiness.kz-ке және ІІМ баспасөз қызметіне сілтеме жасап хабарлайды.
Ресми статистика
-
2014–2024 жылдары барлығы 41 545 қазақстандық паспорттағы немесе жеке куәліктегі «ұлт» бағанын өзгертті.
-
2024 жылы мұндай өтініштердің саны 2 158 адамға дейін азайған.
-
Ең жиі кездесетін өзгерістер:
-
«орыстан» — «неміске» (743 адам),
-
«өзбектен» — «қазаққа» (354 адам),
-
«орыстан» — «украинға» (300 адам),
-
«украиннан» — «орысқа» (246 адам).
-
-
«Орыстан» — «қазаққа» ұлттық сәйкестігін өзгерткеңдер саны бар болғаны 11 адам болды.
Неге өзгертеді?
Кейбір азаматтар бұл қадамға шетелде оқу, көшу немесе халықаралық қысымнан сақтану мақсатында барады.
-
Мысалы, Астаналық Алексей Меркушев қызының құжатта өзін «қазақ» деп жаздырғысы келгенін, бірақ ЦОН мамандары ата-анасының ұлтына ғана тіркеуге болатынын айтып, «неміс» деп рәсімдегенін жеткізді.
-
Ал Виктор Каргинов Ресейге қатысты теріс көзқарасқа байланысты ұлты мен фамилиясын өзгерткісі келгенін мәлімдеді.
Заң және Конституция түсіндірмесі
-
ҚР Конституциясының 19-бабы бойынша әр азамат өз ұлтын көрсетуге немесе мүлде көрсетпеуге құқылы.
-
ІІМ: «Ұлтын өзгерту — тек ата-анасының ұлтының шеңберінде ғана мүмкін, саяси қуғын-сүргін құрбандарының ұрпақтарына ерекше жағдай қарастырылған».
-
Конституциялық соттың 2025 жылғы шешімі: қазіргі заңнама азаматтың өзіндік сәйкестендірілуін ескермейді. Сондықтан Үкіметке қазан айына дейін заңға өзгерістер енгізу тапсырылды.
Болашақта заңнамаға түзету енгізілсе, қазақстандықтар ата-анасының ғана емес, ата-бабасының немесе өзін тәрбиелеген адамның ұлтына жазыла алады.
Контекст
2021 жылғы халық санағы бойынша, Қазақстандағы 129 мың орыс ұлтының өкілі «қазақ тілін» және басқа тілдерді «ана тілім» деп көрсеткен. Сарапшылардың пікірінше, егер құжаттағы ұлт бағанын өзгерту рәсімі жеңілдетілсе, ондаған мың адам осы мүмкіндікті пайдалануы мүмкін.
