Ғалымдарды жылдар бойы «жылатқан» мәселе шешілді: Грант ережесі толық өзгереді
Қазақстандық ғалымдар енді қағазбастылықтың кесірінен қаржы мен уақыттан ұтылмайтын болды. Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов отандық ғылым жүйесіне түбегейлі оң әсер ететін маңызды норманың қабылданғанын хабарлады. Бұл туралы Todayinfo порталы хабарлайды.
Бұған дейін ғалымдар бөлінген грантты толық игере алмай, зерттеу сапасы ақсап жататын. Енді бұл олқылық толық жойылмақ.
Бұрынғы жүйенің «әттеге-айы» неде еді?
Мәселенің төркіні мынада: мемлекет ғылыми жобаға 3 жылға (36 айға) ақша бөледі делік. Бірақ байқау мен құжат рәсімдеу процесі тым ұзаққа, кейде 9-10 айға дейін созылып кететін.
Нәтижесінде келісімшарт жыл соңында, мәселен, қараша айында бір-ақ жасалады. Ал күнтізбелік жыл бітуге жақын. Салдарынан:
-
36 айға жоспарланған зерттеу мерзімі 26 айға дейін қысқарып қалады;
-
Ғалымдар жобаға бөлінген ақшаның тек 70-80 пайызын ғана алып үлгереді;
-
Игерілмеген қаржы бюджетке кері қайтарылады.
Яғни, ғалымдар зерттеуді «галоппен» жүргізіп, асығыс бітіруге мәжбүр болатын. Бұл әрі сапаға, әрі ғалымның қалтасына ұратын еді.
Енді бәрі қалай болады?
Депутаттың айтуынша, жұмыс тобы «Ғылым туралы» заңға тарихи түзету енгізді. Бұған былтыр қабылданған жаңа Бюджет кодексі негіз болды.
Бұдан былай ғылыми жобаның мерзімі күнтізбелік жылға қаран емес, келісімшартқа қол қойылған күннен бастап есептеледі.
«Егер шарт қарашада жасалса да, жоба толық 36 ай жұмыс істейді. Қаражат та, уақыт та қысқармайды. Ештеңе жоғалмайды», — деп түсіндірді Асхат Аймағамбетов.
Ғалымдар не ұтады?
Бұл өзгеріс ғылыми қауымдастыққа төрт негізгі артықшылық береді:
-
Тұрақтылық: Енді асығыс шешім қабылдаудың қажеті жоқ, жоспарлы жұмыс істеуге болады.
-
Толық қаржыландыру: Жалақы мен зерттеуге қажетті құрал-жабдық ақшасы 100% сақталады.
-
Сапа: Уақыттың жеткілікті болуы зерттеу нәтижесінің сапасын арттырады.
-
Әділдік: Бөлінген ақша бюджетке қайтпай, ғылымның дамуына жұмсалады.
Қазіргі таңда бұл норма жұмыс тобында қабылданды. Ендігі кезекте оны Пленарлық отырыста депутаттар корпусы мақұлдауы тиіс. Егер қолдау тапса, бұл — қазақ ғылымындағы бюрократиялық кедергілерді жою жолындағы үлкен жеңіс болмақ.
