Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институтының мамандары, ДДСҰ және ҚДСҰО сарапшылары Қазақстандағы жатыр мойны обыры проблемасын шешудің кешенді тәсілін, Қазақстандағы HPV-на қарсы вакцинопрофилактикасының перспективаларын, жатыр мойны обырын диагностикалаудың негізгі әдістері мен терапия принциптерін түсіндірді, деп хабарлайды Todayinfo.kz.
Жатыр мойны обыры — жатыр мойны эпителийінде пайда болатын қатерлі ісік. Жатыр мойны обыры қазақстандық әйелдерде жиі кездесетін онкологиялық аурулардың бірі болып саналады. Сонымен қатар, бұл адам папилломавирусына (HPV) қарсы вакцинациялау арқылы алдын алуға болатын жалғыз қатерлі ісік түрі. Көп жағдайда жатыр мойны обырының дамуына адам папилломавирусы (HPV) себеп болады.
Қазақстанда онкопатология құрылымында әйелдер арасында жатыр мойны обыры сүт безі обырынан кейін екінші орында тұр. Жыл сайын «жатыр мойны обыры» диагнозы 1800 қазақстандық әйелге қойылады, жыл сайын 600 қазақстандық осы аурудан қайтыс болады. Жатыр мойны обырының ең жоғары деңгейі 40-44 жаста.
Жатыр мойны обырының алдын алуға болады, дегенмен бүкіл әлемде жатыр мойны обыры жыл сайын шамамен 600 000 әйелге диагноз қойылады және жыл сайын шамамен 340 000 әйел аурудан қайтыс болады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының жатыр мойны обырын жою жөніндегі жаһандық стратегиясы Денсаулық сақтау мәселесі ретінде жол картасын қамтиды:
- Вакцинация: қыздардың 90% — ы 15 жасқа дейін HPV вакцинасымен егілуі керек (ұлдарды да егу ұсынылады).
- Скрининг: әйелдердің 70% — ы 35 жасында және 45 жасында жоғары тиімді тест арқылы скринингтен өтуі керек
- Емдеу: қатерлі ісікке дейінгі әйелдердің 90% және инвазивті қатерлі ісікке шалдыққан әйелдердің 90% емделуі керек.
ҚР ДСМ бас штаттан тыс бас онкологы, «Қазақ онкология және радиология» ҒЗИ Басқарма төрайымы, м.ғ.д. Диляра Қайдарова айтып өткендей, жатыр мойны обыры алдын алуға болатын жалғыз онкологиялық ауру болып табылады. Қатерлі ісіктің бұл түрінің себебі көп жағдайда жыныстық жолмен берілетін адам папилломавирусы (HPV) болып табылады.
«HPV вакцинациясы АҚШ, Канада, Израиль, Катар, БАӘ, Ұлыбритания, Германия, Австрия, Швейцария, Франция, Австралия және Жапонияны қоса алғанда, әлемнің 100-ден астам елінің ұлттық иммундау бағдарламаларына енгізілген. HPV-ге қарсы вакцинация көрші елдерде — Өзбекстан мен Түрікменстанда да жүргізіледі. Әлемнің 42 елінде қыздарды да, ұлдарды да вакцинациялаумен гендерлік бейтарап тәсіл енгізілді», — деді Қазақстан ДСМ штаттан тыс бас онкологы Диляра Қайдарова.
Ресми мәліметтерге сәйкес, Австралияда Ұлттық вакцинация бағдарламасы енгізілгеннен кейін 9 жыл өткен соң, 18-35 жас аралығындағы әйелдерде HPV-нің 4 түрінің таралуы 90% — дан астамға айтарлықтай төмендеді.
АҚШ-та 2015-2018 жылдар аралығында әйелдер арасында HPV-ның 4 түрінің таралуы 14-19 жас аралығындағы әйелдер арасында вакцинацияға дейінгі кезеңмен салыстырғанда 88% — ға, ал 20-24 жас аралығындағы әйелдер арасында 81% — ға төмен болды.
HPV-қа қарсы вакцинация — папилломавирустық инфекцияның және HPV-мен байланысты аурулардың, соның ішінде жатыр мойны обырының алдын алудың танылған әдісі. Жаппай вакцинацияны ДДСҰ, ACOG, ESGO, SGO, ACS сияқты беделді халықаралық медициналық ұйымдар қолдайды. Бұл ДДСҰ-ның Денсаулық сақтау мәселесі ретінде жатыр мойны обырын жоюды (элиминация) жеделдету жөніндегі жаһандық стратегиясының маңызды құрамдас бөлігі.
Todayinfo.kz
