Қазақстанның банк секторы парниктік газдардың нөлдік деңгейіне қол жеткізуге бағытталған экономикалық ауысуда маңызды рөл атқаруы тиіс. ESG активтері 30 трлн доллардан асып, 2030 жылға қарай 40 трлн долларға жетеді деп болжануда. Бұл қаржылық ағындарды қайта бағыттап, тұрақты қаржыландыруды инвестициялық шешімдердің негізгі факторы етеді.
Қазақстан банктерінің алдында тұрған таңдау:
- Мүмкіндіктер: Елдің көміртегі бейтараптығына жетуі үшін 2060 жылға дейін 610 млрд доллар инвестиция қажет.
- Қауіптер: 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап ЕО-ның трансшекаралық көміртегі реттеу механизмі (CBAM) көміртегі көп өнімдерге баж салығын енгізеді. Бұл Қазақстан экономикасының үштен бір бөлігі ЕО-ға экспортқа тәуелді болғандықтан, отандық компанияларға үлкен қысым жасайды.
ESG-есептілік:
2025 жылдан бастап қаржы секторында ESG-есептілік міндетті болады. Қазақстанның қаржы нарығын реттеу агенттігі ESG қағидаттарын тәуекелдерді басқару және корпоративтік басқару жүйесіне енгізу бойынша жұмыс жүргізуде.
Жаһандық трендтер:
Әлемдік банктер климаттық мақсаттарға сәйкес портфельдерін қайта құруда. HSBC, BNP Paribas және JPMorgan Chase сияқты ірі банктер триллиондаған долларды тұрақты инвестицияларға бағыттауға уәде берді.
Қазақстандағы «жасыл» қаржыландыру:
2024 жылдың желтоқсанына дейін Қазақстандағы жалпы несие көлемі 40 трлн теңгені құрады, оның тек 1,5%-ы (470 млрд теңге) «жасыл» қаржыландыруға тиесілі. Бұл көрсеткіш дамыған елдермен салыстырғанда айтарлықтай төмен.
Климаттық стратегияның басымдықтары:
- Қаржыландырылатын шығарындыларды азайту.
- Тұрақты қаржыландыруды кеңейту.
- Климаттық тәуекелдерді банк процестеріне интеграциялау.
Тұрақты қаржыландыруды дамыту:
Қазақстан банктеріне «жасыл» несиелерді, ESG өнімдерін және климаттық жобаларды қаржыландыруды кеңейту ұсынылады. Бұл банктерге тәуекелдерді азайтуға, табыстылықты арттыруға және аймақтық нарықтарда позицияларын нығайтуға мүмкіндік береді.
Қорыта айтқанда, климаттық стратегияны тиімді жүзеге асыру банктерге ұзақ мерзімді табыстылықты қамтамасыз етіп, қаржы секторында көшбасшылыққа жетуге мүмкіндік береді. Тұрақты қаржыландыру енді тек тренд емес, ол банк секторының болашағын анықтайтын негізгі факторға айналды.
