Қазақстандағы атышулы істердің бірі – Талғат Ермегияевтің сотталуы қоғамда үлкен резонанс тудырғаны белгілі. Бүгінде ол бас бостандығынан айырылғанына 9 жыл толса да, заңды түрде шартты түрде босауға мүмкіндігі бола тұра, еркіндікке ұмтылып отырған жоқ, деп хабарлайды Todayinfo ақпарат агенттігі.
Мұндай әрекет қоғам арасында түрлі пікірлер тудыруда: біреулер оның ішкі есеппен әрекет етіп отырғанын болжайды, ал енді біреулер жазасын толық өтеуге шешім қабылдаған болуы мүмкін деп пайымдайды. Ермегияевтің қазіргі жағдайына қатысты ақпараттар мен ресми органдардың жауабын саралап көрейік.
Ермегияевтің ісі: қысқаша шолу
2016 жылы “Астана ЭКСПО-2017” ұлттық компаниясының экс-басшысы және бұрынғы Туризм және спорт министрі Талғат Ермегияев аса ірі көлемде пара алу және бөтен мүлікті иемдену немесе ысырап ету баптары бойынша айыпталып, 14 жылға бас бостандығынан айырылған. Сонымен қатар, оның барлық мүлкі тәркіленді. Іс еліміздің беделді халықаралық жобаларының бірі — “ЭКСПО-2017” көрмесі аясында қаражаттың мақсатсыз жұмсалуы аясында қозғалды.
9 жыл өтсе де, шартты түрде босауға өтініш бермеген
2025 жылдың наурызына дейін Ермегияев 14 жылдық жазасының 9 жылын өтеген. Бұл оның шартты түрде мерзімінен бұрын босауына толық мүмкіндік беретін кезең. Алайда, Жоғарғы соттың мәліметіне сүйенсек, Ермегияев ешқандай өтініш жазбаған.
Жоғарғы соттың Қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының хатшылығының меңгерушісі Ж.Мырзабаеваның мәлімдеуінше, 1 сәуір 2025 жылға дейін “Төрелік” ақпараттық жүйесінде Ермегияевтің УДО (шартты түрде мерзімінен бұрын босату) туралы сотқа жолданған өтініштері тіркелмеген.
Колониядағы жағдайы мен құқықтық шектеулер
Қазіргі таңда Ермегияев Алматы облысы, Заречный ауылындағы түзеу мекемесінде жазасын өтеп жатыр. Бұған дейін ол Астанадағы ЕЦ-166/10 колониясында отырды. Бірақ 2018 жылы бұл мекеме төңірегіндегі жанжалдан кейін – колония басшысы мен орынбасары Ермегияевке “жеңілдікпен жағдай жасағаны үшін” сотталып, түзеу мекемесі қайта бейінделді.
Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті (ҚАЖК) оның қазіргі жағдайы туралы толық ақпарат беруден бас тартты. Олардың айтуынша, “Жеке деректер туралы” заң мен Қылмыстық-атқару кодексінің 93-бабына сәйкес, сотталғанның денсаулығы мен тәртіптік көрсеткіштері сияқты жеке мәліметтері жарияланбайды.
Қоғамдық пікір мен ықтимал себептер
Ермегияевтің шартты түрде босауға өтініш бермеуінің себептері нақты белгісіз. Бірақ сарапшылар бірнеше нұсқаны ұсынады:
-
Саяси себептер: Ермегияев өзін кінәсіз деп санап, ақталу жолын таңдауы мүмкін.
-
Қауіпсіздік факторлары: Еркіндікте жеке қауіпсіздігіне қауіп төнуі мүмкін деп есептейді.
-
Моральдық-психологиялық себептер: Ұзақ мерзімді бас бостандықтан айырудан кейін қоғамға қайта бейімделу қиын болуы мүмкін.
-
Жағдайының қанағаттанарлық болуы: Ермегияевтің колониядағы жағдайы өзіне қолайлы болуы ықтимал. Бұл тұрғыда 2019 жылы түсірілген бокс жаттығуы барысындағы бейнеролик те назар аудартады.
Талғат Ермегияевтің шартты түрде босауға өтініш бермеуі – бұл жай ғана заңды шешім емес, сонымен қатар жеке стратегия болуы мүмкін. Қоғамның әділдік пен ашықтыққа ұмтылуы аясында мұндай істерге қатысты барынша ашық ақпарат беру – мемлекеттік органдардың басты міндеттерінің бірі. Ал Ермегияевтің өз ұстанымы алдағы уақытта қалай өзгеретіні – уақыт еншісінде.
