Қазақстандық сейсмолог, физика-математика ғылымдарының кандидаты және Алматы қаласы әкімдігінің сейсмикалық қауіпсіздік және мобилизация дайындығы басқармасының кеңесшісі Мұхтар Хайдаров Жетісудағы жер сілкінісінің табиғаты мен Алматыға қалай сезілгені жайлы мәлімдеме жасады. Оның айтуынша, бұл аймақтағы сейсмикалық белсенділіктің күшеюі белгілі бір факторлармен байланысты. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Алтын-Емел жарығы және сейсмикалық белсенділік
Мұхтар Хайдаровтың айтуынша, Жетісудағы жер сілкінісі Алтын-Емел жарығының шығыс бөлігінде орын алған. Бұл аймақ орта деңгейлі сейсмикалық белсенділікке жатады. Жарықтың бір шетінде Капшағай су қоймасы орналасқан, ал мұндай жарықтардың су аймақтарымен жақындығы мамандарды алаңдатады.
Сейсмолог бұл құбылыстың себебін түсіндіре келе, су қоймалары мен жарықтардың қатар өмір сүруі әлемнің кез келген жерінде сейсмикалық белсенділікті күшейтетінін атап өтті. Капшағай мен Қонаев аймағында тіркелген жеңіл сілкіністердің көпшілігі адамдарға сезілмегенімен, олардың жиілігі өсіп келеді.
Неліктен Чунжада 4 баллға дейін жетті?
Чунжа ауданында жер сілкінісі 4 балл шамасында сезілді. Бұл жердің географиялық ерекшеліктерімен байланысты. Алматылық және Жетісулық аймақтардың сулануы жоғары болғандықтан, сілкініс баллдары айтарлықтай күшейе түсті. Сонымен қатар, аймақтың рельефінің тегіс еместігі де сілкініс әсерін шамамен 1 балға арттырады.
Алматы қаласында, эпицентрден 250 шақырым қашықтықта орналасқанымен, сілкініс 2 балл деңгейінде сезілді. Бұған эпицентрдің тереңдігі әсер еткен. АҚШ геологиялық қызметінің деректері бойынша, бұл тереңдік шамамен 45 шақырым болса, Еуропалық сейсмологиялық орталық оны 30 шақырым деп бағалады. Мұндай тереңдіктегі жер сілкіністері кең аумақта сезілгенімен, бетінде қарқыны әлсіз болады.
Памир-Гиндукуш аймағының ықпалы
Сейсмологтың айтуынша, Памир-Гиндукуш аймағында тіркелген терең сілкіністер (шамамен 70-150 шақырым) Қазақстанның шығыс бөлігіндегі сейсмикалық белсенділікке жанама түрде әсер етуі мүмкін. Бұл аймақта астеносфералық қабатта болатын қозғалыстар Жетісу аймағындағы жарықтар арқылы байқалады.
«Гиндукуш аймағындағы 300 шақырым тереңдіктегі эпицентрлер Тянь-Шань арқылы Жоңғар тауларына дейін созылады. Бүгінгі сілкініс сол аймақта орын алды,» – деп түсіндірді Хайдаров.
Жетісудағы сейсмикалық белсенділік аймақтың географиялық және гидрологиялық ерекшеліктеріне байланысты. Алтын-Емел жарығының жанындағы Капшағай су қоймасы мен эпицентрдің тереңдігі Алматы тұрғындарына жеңіл сілкініс ретінде сезілген оқиғаға негіз болды. Сонымен қатар, Памир-Гиндукуш аймағындағы сейсмикалық процестердің ықтимал байланысы да назардан тыс қалмайды.
