Ақмола облысы мал шаруашылығын дамытуда айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізіп, өңірдің ғана емес, елорданың да азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге зор үлес қосуда. 2025 жылдың 10 айындағы көрсеткіштер осы саладағы оң серпінді айқын көрсетеді.
2025 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша облыстағы негізгі өндіріс көлемі:
- Ет (тірі салмақта): 152,8 мың тонна
- Сүт: 186,1 мың тонна
- Тауық жұмыртқасы: 515,6 млн дана
Мал басының жалпы көрсеткіштері
Облыстың барлық шаруашылық санаттарында мал басының тұрақты өсімі байқалады. Бүгінгі таңда:
- Ірі қара мал (ІҚМ): 382,4 мың бас (оның ішінде сиыр – 182,3 мың бас)
- Жылқы: 265,1 мың бас
- Қой мен ешкі: 594,4 мың бас
- Шошқа: 35,3 мың бас
- Құс: 10 324,8 мың бас
Аймақ үшін басым бағыттар – сүтті және етті мал шаруашылығын дамыту болып қала береді.
Ет және асыл тұқымды мал өндірісі
Ет бағытында өңірде жалпы мал басы 2,4 мың басты құрайтын 46 етті ферма жұмыс істейді. Сонымен қатар, бір мезгілде 30,5 мың басты бордақылауға арналған 7 ірі бордақылау алаңынан тұратын желі бар. Бұл саладағы ірі кәсіпорындардың бірі – «Щучинский ГМЗ» ЖШС. Кәсіпорынның бордақылау алаңының қуаты 12 000 басты құрайды, қазіргі уақытта онда 8 600 бас мал бордақылануда.
Ақмола облысында асыл тұқымды мал шаруашылығы да етті және сүтті бағыттарда қатар дамып келеді. Асыл тұқымды малдың жалпы басы 50 мыңға жуықтайды. Өңірде ІҚМ-нің түрлі тұқымдарын өсірумен айналысатын 70-ке жуық асыл тұқымды шаруашылық жұмыс істейді.
Сүт кластері: Елорданы қамтамасыз ету және жаңа СТФ
Облыстағы сүттің жылдық өндірісі шамамен 236 мың тоннаны құрайды. Бұл көлемнің 38%-ы (89 мың тонна) ұйымдасқан шаруашылықтардың үлесіне тиесілі.
Өңір ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілері елорда тұрғындарын азық-түлікпен қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады:
Қазіргі таңда елорданың сүт өнімдеріне деген қажеттілігінің 30%-дан астамы (жылына 47,4 мың тонна немесе тәулігіне 130 тонна) Ақмола облысының есебінен жабылуда. Алға көрсеткішті 50%-ға дейін арттыру (жылына 79 мың тонна немесе тәулігіне 216 тонна) міндеті қойылды.
Осы мақсатқа жету үшін өңірде жаңа өндірістер құрылып, жұмыс істеп тұрғандары кеңейтілуде. Бүгінде облыста жалпы мал басы 24 мыңға жуық 47 мамандандырылған сүт-тауарлы фермасы (СТФ) жұмыс істейді. Олардың ішіндегі ең ірілері: «Еңбек» ЖШС (800 бас), «Камышенка» ЖШС (600 бас), «Абдрахманов Б.Д» ЖК (580 бас), «Қоянды Агро» ШҚ (530), «Burabay Milk» ЖШС (850 бас), «Ен-Дала» ЖШС (1200 бас), «Temir Agro» ЖШС (600 бас), «Темирлан» ЖШС (800 бас) және «Родина» агрофирмасы» ЖШС (4 412 бас).
Инвестициялар және саладағы көшбасшылар
2024 жылы инвестициялық жобаларды жеңілдікпен несиелендіру аясында Ақмола облысына 7 СТФ-ны дамытуға 15 млрд теңге бөлінді. Нәтижесінде 5,4 мың басқа арналған 5 ірі СТФ іске асырылды:
- Целиноград ауданында: «Родина» АФ» ЖШС (1,1 мың бас) және «Ен Дала» ЖШС (2 мың бас)
- Аршалы ауданында: «Temir Agro» ЖШС (600 бас)
- Ақкөл ауданында: «Еңбек» ЖШС (900 бас)
- Жарқайың ауданында: «Темирлан» ЖШС (800 бас)
Сала көшбасшысы: «Родина» агрофирмасы
Өңірдегі ірі кәсіпорын «Родина» агрофирмасы» ЖШС аймақтағы ең табысты ауылшаруашылық кәсіпорындарының бірі ретінде өз позициясын сақтап отыр.
- 2024 жылы шаруашылық 34,3 мың тонна сүт өндіріп, бір сауын сиырдан 11 600 кг сүт алуда жоғары көрсеткішке қол жеткізді.
- 2025 жылдың 10 айында жалпы сауылған сүт көлемі 33,1 мың тоннаны, ал бір сиырдан алынған сүт 9 935 кг-ды құрады.
Сәтті жоба: «Ен Дала» ЖШС
2024 жылы іске қосылған 1 200 басқа арналған «Ен Дала» ЖШС сүт-тауарлы фермасы да өңірдегі ең ірі жобалардың біріне айналды. СТФ тәулігіне 30 тоннаға жуық шикі сүт береді. Бұл «Родина» фирмасынан кейінгі екінші ірі көлем. Ферма ең заманауи технологиялық жабдықтармен жабдықталған және голштин тұқымды сүтті мал басын жыл сайын ұлғайтуды жоспарлап отыр.
Болашақ жоспарлар және мемлекеттік қолдау
Ағымдағы жылы жалпы 1,2 мың басқа арналған тағы 2 СТФ-ның құрылысы аяқталады деп күтілуде (Атбасар ауданындағы «Бастау» ЖШС және Зеренді ауданындағы «Agro Milk Project» ЖШС). Осы фермалардың барлығы іске қосылғаннан кейін өңірде тауарлы сүт өндірісі 40 мың тоннаға немесе 1,5 есеге ұлғаяды.
2025 жылы СҚО тәжірибесін тарату бағдарламасы аясында 1440 басқа арналған СТФ жобасы (3,1 млрд теңге) несиелендірілді. Сондай-ақ, 3 жобаны (картоп қоймасы, 800 бастық СТФ, 1200 бастық СТФ) жалпы сомасы 10,1 млрд теңгеге несиелендіру жоспарлануда.
«Ауыл Аманаты» бағдарламасы да өз үлесін қосуда:
- 2024 жылы 1,848 млрд теңгеге 216 өтінім несиелендірілді (оның 909,9 млн теңгесі мал шаруашылығына), 14 кооператив құрылды.
- 2025 жылы 0,5 млрд теңгеге 17 кооператив мал шаруашылығы және сүтті қайта өңдеу бойынша несие алды. Жыл соңына дейін тағы 2,0 млрд теңге игеру жоспарда бар.
Жалпы, облыста мал шаруашылығы өнімдерінің көлемін және мал мен құс басын сақтау әрі ұлғайту бойынша барлық қажетті шаралар қабылдануда.
