Шымкентте мектептердің жетіспеушілігі мен жолдардың проблемасы қызу талқыланып жатқанда, қала қазынасынан миллиардтаған теңге мәслихат депутатының қолына тұрақты түрде түсіп отырғаны белгілі болды. Оның компаниясы мемлекеттік сатып алуларды бірінен соң бірін жеңіп алып, ең «майлы» тендерлерге қол жеткізіп келеді.
Бизнес пен биліктің мұндай байланысы қоғамда орынды сұрақтар туындатуда: қала тұрғындарының мүддесі қайда аяқталып, жеке пайда қайдан басталады? Шымкенттік мәслихат депутаты Муфтулла Конакбаевтың фирмасы қысқа мерзім ішінде қалайша «тиыннан» бастап, миллиардтарға дейін жетті? Бұл туралы Todayinfo.kz материалында.
Шымкентте жергілікті деңгейдегі бизнес пен биліктің бірігуін көрсететін жағдай қалыптасқан. Мәслихаттың бір қызметтегі депутаты қала бюджеті есебінен миллиардтаған теңгелік мемлекеттік келісімшарттарды тұрақты түрде алып отыр.
Ресми түрде ешқандай заңбұзушылық жоқ: тендерлер жарияланған, өтінімдер берілген, компания барлық талаптарға сай келеді. Бірақ шын мәнінде — бұл мүдделер қақтығысының классикалық мысалы. Депутат өкілетті органда ықпалы бола тұра, бюджетті бөлуде тікелей қатысы бар, ал параллель түрде аффилирленген компания арқылы сол қаржыны өзі игеріп отыр. Бұл – жеке жағдай емес.
«MK-TIME Group» компаниясы 2024 жылы мемлекеттік сатып алу порталында тіркелген, және pk.uchet.kz деректеріне сәйкес, осы бір жарым жыл ішінде мемлекеттік органдармен 34 миллиард теңгені құрайтын 19 келісімшарт жасаған.
Барлық тендерлер Шымкент қаласының құрылыс басқармасынан алынған. Мысалы, өткен жылы компания әлеуметтік осал топтар үшін екі бөлмелі пәтерлер сатып алуға құрылыс басқармасымен 2 миллиард 254 миллион теңгеге келісімшарт жасаған. Сонымен қатар, бір бөлмелі пәтерлер үшін 1 миллиард 637 миллион және тағы 1 миллиард 253 миллион теңге көлемінде келісімдер болған.
Тағы бір тендер – екі бөлмелі пәтерлер үшін 1 миллиард 336 миллион, ал жұмысшы жастарға екі бөлмелі пәтер сатып алуға 1,5 миллиард теңге, ал Шымкент жастары үшін бір бөлмелі пәтерлерге 122 миллион теңге бөлінген.
2025 жылы да компания бірқатар ірі тендерлерді жеңіп алды. Маусым айының басында әлеуметтік осал топтарға екі бөлмелі пәтер сатып алуға 4 миллиард 32 миллион теңгеге келісімшарт жасалды. Бірақ кейін бұл келісім өзара келісім негізінде бұзылды. Сол сияқты, бір бөлмелі пәтерлер үшін 945 миллион теңгелік келісім де бұзылған.
Дегенмен, компания басқа келісімшарттарды иелене білді. Мысалы, әкімдікке үш бөлмелі пәтер ұсыну үшін 3 миллиард 332 миллион теңге, бір бөлмелі пәтерлер үшін 1 миллиард 827 миллион теңге, екі бөлмелі пәтерлер үшін 1 миллиард 342 миллион теңге көлеміндегі келісімдер жасалған.
Барлық осы тендерлер компанияға мол табыс табуға мүмкіндік берді. Әсіресе 2024 жылы мемлекеттік сатып алуға кіріп, ірі келісімшарттар алғаннан кейін компания табысы күрт өскен: сол жылы 370 миллион теңгеден астам салық төленген. Ал одан бұрынғы жылдары кірісі бірнеше миллионнан аспаған.
«MK-TIME Group» ЖШС-нің салық төлемдері (pk.uchet.kz дерегі бойынша):
- 2017 ж. – 4 538 ₸
- 2018 ж. – 408 080 ₸
- 2019 ж. – 1 662 987 ₸
- 2020 ж. – 2 732 936 ₸
- 2021 ж. – 5 876 964 ₸
- 2022 ж. – 6 840 758 ₸
- 2023 ж. – 4 205 655 ₸
- 2024 ж. – 371 953 739 ₸
- 2025 ж. – 10 273 592 ₸
Компания 2017 жылдан бастап тұрғын үй құрылысымен айналысады. eGov мәліметіне сәйкес, тіркеу мекенжайы: Шымкент қаласы, Қаратау ауданы, Нұрсат шағынауданы, 89А үй.
Компания директоры -Абай Сералиев, ал жалғыз құрылтайшысы — Конакбаев Муфтулла Құлмуратұлы.
Мәслихат сайтында депутаттар тізімі жоқ. Алайда әлеуметтік желілерде Конакбаев өзін Шымкент қалалық мәслихатының депутаты деп таныстырады және AMANAT партиясының төсбелгісімен суреттері бар.
Шымкент әкімдігінің сайтынан 2024 жылдың 8 желтоқсанында өткен №16 сайлау округі бойынша депутат сайлау нәтижесі туралы ақпарат табылған. Дәл осы сайлауда Муфтулла Қонақбаев жеңіске жеткен.
Осылайша, халық қалаулысы мәртебесіне қарамастан, ол тендерлерге қатысып, бюджеттік қаражат есебінен ірі жобаларды жүзеге асыруда.
ҚР заңнамасы депутаттарға, егер олар мемлекеттік қызметте болмаса, кәсіпкерлікпен айналысуға рұқсат береді. Бірақ бұл – көптеген адамның пайдаланып жүрген заңдағы саңылауы.
Қоғам жыл өткен сайын билік пен бизнестің мүдделерін нақты бөлуді талап етіп келеді. Өйткені депутат бір мезетте бюджетті де бақылап, қаржыны да игеріп жатса, бұл ашықтық пен жауапкершілік қағидаттарын бұзады.
Мұндай жүйе азаматтардың билікке деген сенімін әлсіретеді, бәсекелестікті тежейді және экономиканың әділеттілігін бұрмалайды.
Бұл мәселенің шешімі — сайланбалы тұлғалармен аффилиирленген компаниялардың мемлекеттік секторға қатысуын заң жүзінде шектеу. Ең бастысы — бюджет қаражатын бөлудің барлық процесін ашық етіп, оған азаматтық қоғам мен БАҚ-ты тарту қажет.
Әйтпесе, миллиардтар қаланың емес, жеке тұлғалардың мүддесіне жұмыс істей береді.
