Ақтөбе облысында қанша адамның әлі күнге дейін Кеңес Одағының құжатын ұстап жүргені белгісіз. Мамандар басына қиын іс түскенде, дәрігерге қараларда және зейнетке шығар кезде адамдардың көмек сұрайтынын айтып берді.
Ақтөбе облысындағы ауыр тұрмыстық жағдайдағы тұлғаларды қайта әлеуметтендіруге арналған орталықтың мамандары қызмет алушылардың құжатын рәсімдеуге көмектесетін мекеменің бірі.
Мұнда түскен адамнан алдымен төлқұжаты сұралады. Соңғы кездері еш құжатсыз қалған адамдар келіп, жылдар бойы беймәлім күй кешіп жүр.
«Орталықта құжаттарды рәсімдеуге көмектесту қызметі де бар. Қазіргі кезде төрт азаматтың құжатын қалпына келтіру, қайта жасау қиынға соғып тұр. Бірі — Ресейдің Амур облысының тумасы. Оның осылай жүргеніне 5 жылдан астам уақыт өтті. Іс алға жылжымай қойды. Оған азаматтықты да, азаматтығы жоқ адамдар куәлігін де бере алмаймыз. Егер осы құжат болса, қарияны қарттар үйіне жіберер едік. Бұл мекеменің өзі бір жыл ғана тұруға арналған. Жалпы осындай қиындықты шеше алмай жүрген 4 адам бар», — деді Ақтөбе облысындағы ауыр тұрмыстық жағдайдағы тұлғаларды қайта әлеуметтендіруге арналған орталықтың заңгері Томирис Қараманқызы.
Мұнда қазір 50-дан астам қызмет алушы бар. Көбі құжатын жоғалтып алып, мекемеге келген кезде қайта рәсімдеп алған.
Бұл проблема өңірдегі үкіметтік емес ұйым мүшелеріне де жақсы таныс. Олар Ресеймен шекаралас ауылдарда әлі күнге дейін «қызыл паспортпен» жүрген адамдардың көп екенін айтады.
«Ақтөбенің Қарғалы мен Мәртөк аудандарында мұндай жағдай жиі кездеседі. Себебі бұл аудандар Ресеймен шектеседі. Қажет болса біздің заңгер Орал қаласында орналасқан елшілікке апарып, әкеледі. Кейде полиция қызметкерлері, Ақтөбе облысындағы ауыр тұрмыстық жағдайдағы тұлғаларды қайта әлеуметтендіруге арналған орталықтың мамандары да кейде бізге бағыттап отырады », — деді «Дәріс-2016» ұйымының атқарушы директоры Гүлнұр Едігеева.
Ақтөбе облыстық ПД Көші-қон басқармасы да адамдардың құжат рәсімдеу жұмысын жүргізеді. Мұнда биыл құқықтық статусы жоқ 5 адамға азаматтық беріліп, біреуі азаматтығы жоқ тұлға ретінде тіркелді. 2023 жылы барлығы 83 адамның құқықтық статусы анықталды. Оның 60-ы Қазақстан азаматы деп танылды.
«1992 жылға дейін Қазақстанда тұрған, сонымен бірге Қазақстанда туған адамдар Қазақстан азаматы деп танылады. Қазіргі кезде Ақтөбе облысындағы ауыр тұрмыстық жағдайдағы тұлғаларды қайта әлеуметтендіруге арналған орталықта кейбір адамдардың құжатын рәсімдеу қиынға соғады. Мәселен Молдова елінің азаматы туралы құжатты сол елден күтеміз. Біздің елде Молдованың елшілігі жоқ. Сұраныс жіберіліп, ол елде мұндай азамат болмаса, азаматтығы жоқ тұлға деп танылады. Қалай болғанда да бар немесе жоқ деген жауап келуі тиіс »,- деді Ақтөбе облыстық ПД Көші-қон басқармасының бастығы Эльмира Балтаева.
Оның айтуынша, адамдар өз уақытында құжатын рәсімдемей, зейнетке шығар кезде ойланады. Сонымен бірге «төлқұжат жасатып беремін» деген адамға қолында бар құжатын беріп, уақыт өткізіп алады.
Дереккөз: ҚазАқпарат
