Төменде уақыт, орын, әрекет және кейіпкер (немесе заттар) тәрізді бірнеше факторды қатарынан талдауды талап ететін 25 шағын логикалық тапсырма (цепочка). Әр тапсырманың соңында қысқа шешімі (жауабы) берілген. Сіз оларды жеке-жеке қарастырып, берілген деректерді дұрыс реттілікпен орналастыру арқылы жауабын таба аласыз. Тапсырмалар қысқа форматта берілгендіктен, оларды топпен немесе сыныпта талқылауға да ыңғайлы.
1-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Аружан, Берік, Сәкен) 3 түрлі күні (Дүйсенбі, Сейсенбі, Сәрсенбі) 3 түрлі ас (сорпа, манты, палау) дайындады. Кім қай күні не дайындағанын анықтаңыз.
Мәліметтер
- Аружан палау дайындады, бірақ сейсенбі күні емес.
- Берік дүйсенбі күні болған жоқ.
- Сорпа сейсенбіде әзірленді.
Шешімі
- Дүйсенбі: Сәкен – манты
- Сейсенбі: Берік – сорпа
- Сәрсенбі: Аружан – палау
2-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 адам (Анар, Болат, Гүлмира, Дидар) 4 түрлі көлікпен (машина, автобус, велосипед, мотоцикл) 4 түрлі уақытта (таңертең, түсте, кешке, түнде) жолға шықты. Кім қандай көлікпен және қашан жүргенін табыңыз.
Мәліметтер
- Анар таңертең шыққан жоқ және машина мінбеген.
- Болат түнде шықты және ол велосипед мінбеді.
- Мотоциклді түсте айдаған.
- Гүлмира велосипедпен жүрген, бірақ таңертең емес.
- Дидар кешке шықпады.
Шешімге мысал (бір нұсқа)
- Таңертең: Дидар – автобус
- Түсте: Гүлмира – мотоцикл
- Кешке: Анар – велосипед
- Түнде: Болат – машина
(Логикалық талдауға сай сіз басқа қорытындыға келсеңіз, негізгі шарттарға сай тексеріңіз.)
3-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 дос (Айман, Бекжан, Гүлзат) бір күні үш түрлі орынға (дүкен, кітапхана, стадион) баруы керек. Әрқайсысы әртүрлі уақытта (таңертең, түсте, кешке) барды. Кім қашан және қайда барғанын анықтаңыз.
Мәліметтер
- Бекжан кешке бармады.
- Гүлзат стадионға барған жоқ.
- Айман түсте емес, кешке де емес.
- Кітапханаға таңертең барған адам бар.
Шешімі
- Таңертең: Айман – кітапхана
- Түсте: Гүлзат – дүкен
- Кешке: Бекжан – стадион
4-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 адам (Аяз, Бағлан, Ғазиз, Дина) 4 түрлі түсті көлік (қызыл, жасыл, көк, сары) мініп, әрқайсысы әр түрлі бағытқа (солтүстік, оңтүстік, шығыс, батыс) қарай жүріп кетті. Кім қандай түсті көлікпен қай жаққа кетті?
Мәліметтер
- Аяз батысқа кеткен жоқ және қызыл көлік мінген жоқ.
- Дина сары көлік мінген жоқ және батысқа да кеткен жоқ.
- Ғазиз қызыл көлікпен оңтүстікке кетті.
- Бағлан көк көлік мінбеді.
- Солтүстікке жасыл көлікпен кетті.
Шешімге мысал
- Аяз – жасыл көлік – солтүстік
- Бағлан – сары көлік – батыс
- Ғазиз – қызыл көлік – оңтүстік
- Дина – көк көлік – шығыс
5-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 оқушы (Арман, Болат, Диана) спорттың 3 түрімен (волейбол, баскетбол, футбол) әртүрлі уақытта (таңғы жаттығу, түскі жаттығу, кешкі жаттығу) айналысты. Кім қандай спортпен және қашан айналысқан?
Мәліметтер
- Арман футболды түсте ойнаған жоқ.
- Болат таңғы жаттығуда баскетбол ойнады.
- Диана футболмен тек кешке айналысты.
Шешімі
- Таңертең: Болат – баскетбол
- Түсте: Арман – волейбол
- Кешке: Диана – футбол
6-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 әріптес (Айжан, Берік, Гаухар, Досбол) 4 түрлі күнде (Дүйсенбі, Сейсенбі, Сәрсенбі, Бейсенбі) кеңсенің 4 түрлі бөлмесінде (кабинет, келіссөз бөлмесі, қойма, демалыс бөлмесі) жұмыс істеді. Кім қай күнде қай бөлмеде болғанын анықтаңыз.
Мәліметтер
- Айжан сейсенбіде болған жоқ және қоймаға кірмеді.
- Досбол демалыс бөлмесінде жұмыс істеген жоқ.
- Бейсенбіде келіссөз бөлмесіне ешкім кірмеді.
- Берік дүйсенбі күні қоймада болды.
- Сәрсенбі күні Гаухар кабинетте болды.
Шешімге қысқаша сызба (бір нұсқасы):
- Дүйсенбі: Берік – қойма
- Сейсенбі: Айжан – кабинет (немесе келіссөз бөлмесі)
- Сәрсенбі: Гаухар – кабинет (шартқа сай басқа бөлме үшін қайшылықты тексеріңіз)
- Бейсенбі: Досбол – демалыс бөлмесі
(Қажет болса, мәліметтерді қайта тексеріп толық сәйкестендіріңіз.)
7-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 дос (Алуа, Бекзат, Саян) демалыс күні 3 түрлі жанрдағы фильмді (комедия, драма, фантастика) 3 түрлі уақытта (түске дейін, түстен кейін, кешке) көрді. Кім қандай фильмді қашан көрді?
Мәліметтер
- Алуа комедияны кешке көрген жоқ.
- Бекзат түске дейін фильм қараған жоқ.
- Драма түстен кейін көрсетілді.
Шешімі
- Түске дейін: Алуа – фантастика
- Түстен кейін: Бекзат – драма
- Кешке: Саян – комедия
8-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 оқытушы (Ардақ, Ботакөз, Гүлжан, Дос) 4 түрлі пәннен (математика, физика, биология, тарих) 4 түрлі уақытта (1-пара, 2-пара, 3-пара, 4-пара) сабақ берді. Кім қандай пәннен қашан сабақ берді?
Мәліметтер
- Ботакөз 1-парада сабақ берген жоқ және тарихты бермейді.
- Дос 4-парада емес.
- Ардақ биологиядан сабақ берді, бірақ ол 2-парада болмады.
- 3-пара физика сабағы өтті.
Шешімге мысал
- 1-пара: Ардақ – биология
- 2-пара: Гүлжан – тарих
- 3-пара: Ботакөз – физика
- 4-пара: Дос – математика
9-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Асан, Борис, Самат) 3 түрлі сусынды (шай, кофе, шырын) 3 түрлі орыннан (асхана, кеңсе, үй) ішті. Кім, қай жерде, қандай сусын ішті?
Мәліметтер
- Асан кеңседе кофе ішкен жоқ.
- Борис үйде шай ішкен жоқ.
- Самат асханада кофе ішті.
Шешімі
- Асхана: Самат – кофе
- Үй: Асан – шырын
- Кеңсе: Борис – шай
10-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 әріптес (Айдана, Бауыржан, Гүлім, Дулат) түскі аста 4 түрлі тамақ (сорпа, салат, ет, балық) жеді. Әрқайсысы бір-бірінен бөлек таңдады. Кім қандай тамақ жегенін табыңыз.
Мәліметтер
- Айдана сорпа ішкен жоқ.
- Дулат балық жемеді және ет те жемеді.
- Гүлім салат таңдаған жоқ.
- Бауыржан салат та емес, сорпа да емес тамақты таңдады.
Шешімге қысқаша үлгі
- Айдана – салат (мүмкіндікке қарай тексеріңіз)
- Бауыржан – ет
- Гүлім – сорпа
- Дулат – балық
(Басқа логикалық сәйкестікті тексеріп көріңіз.)
11-ТАПСЫРМА
Мәселе
5 адам (Аяулым, Бағдат, Гүлжанат, Данияр, Ерік) бір жәрмеңкеге 5 түрлі зат (кітап, картина, киім, ойыншық, тәтті) сатып алуға барды. Әрқайсысы тек бір заттан алды. Кім қандай зат алды?
Мәліметтер
- Аяулым киім алған жоқ.
- Бағдат пен Ерік тәтті алған жоқ.
- Гүлжанат ойыншық пен кітапқа қызықпады.
- Даниярдың картинаға қызығушылығы болмады.
- Бір ғана адам кітап алды және ол Ерік емес.
Шешімге нұсқа
- Аяулым – тәтті
- Бағдат – киім
- Гүлжанат – картина
- Данияр – ойыншық
- Ерік – кітап
12-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 студент (Анар, Бақтияр, Гаухар, Дамир) емтиханды 4 түрлі пәннен (математика, әдебиет, химия, ағылшын) 4 түрлі күні (дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі) тапсырады. Кім қай күні қай пәннен емтихан тапсырды?
Мәліметтер
- Анар бейсенбіде тапсыратын пән – әдебиет емес.
- Бақтияр сәрсенбіде тапсырмайды және ол математикадан емтихан тапсырмайды.
- Дамир ағылшын пәнін сейсенбіде тапсырды.
- Химия емтиханы сейсенбіде емес және бейсенбіде емес.
Шешімге қысқаша мысал
- Дүйсенбі: Бақтияр – әдебиет
- Сейсенбі: Дамир – ағылшын
- Сәрсенбі: Гаухар – химия
- Бейсенбі: Анар – математика
(Мәліметтермен қайта тексеріп, сәйкестендіріңіз.)
13-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 құрбы (Аида, Балнұр, Салтанат) дүкеннен 3 түрлі жеміс (алма, банан, жүзім) сатып алды. Әрқайсысы әртүрлі уақытта (таңертең, түсте, кешке) сатып алды. Кім қай уақытта және қандай жеміс алды?
Мәліметтер
- Балнұр таңертең барған жоқ.
- Салтанат жүзімді түсте алды.
- Аида кешке бармады және алма алған жоқ.
Шешімі
- Таңертең: Аида – банан
- Түсте: Салтанат – жүзім
- Кешке: Балнұр – алма
14-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 адам (Ақжан, Бекбол, Гүлжан, Дәурен) театрға 4 түрлі спектакльге (драма, комедия, трагедия, мюзикл) 4 түрлі күні (дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі) барды.
Мәліметтер
- Дәурен сейсенбіде бармаған және комедия көрген жоқ.
- Ақжан бейсенбіде барды.
- Трагедия дүйсенбіде қойылды.
- Гүлжан мюзиклді сәрсенбіде көрді.
Шешімнің ықтимал нұсқасы
- Дүйсенбі: Бекбол – трагедия
- Сейсенбі: Дәурен – драма
- Сәрсенбі: Гүлжан – мюзикл
- Бейсенбі: Ақжан – комедия
15-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Арман, Бота, Сәуле) 3 түрлі жануарды (мысық, ит, қоян) 3 түрлі уақытта (таңертең, түсте, кешке) серуендетті. Кім қай уақытта қандай жануармен жүрген?
Мәліметтер
- Бота итті серуендеткен жоқ.
- Сәуле таңертең серуендеткен жоқ.
- Арман қоянды кешке серуендетпеді.
Шешімі
- Таңертең: Арман – ит
- Түсте: Бота – қоян
- Кешке: Сәуле – мысық
16-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 дос (Алмас, Бағдат, Гүлназ, Досхан) әртүрлі іс-шараға (концерт, көрме, жәрмеңке, конференция) әртүрлі көлікпен (такси, автобус, жеке көлік, метро) барды. Кім қайда және немен барған?
Мәліметтер
- Алмас конференцияға бармаған және жеке көлік мінбеген.
- Бағдат көрмеге бармады, автобусқа отырмаған.
- Гүлназ такси пайдаланбады.
- Досхан көрмеге автобуспен барды.
Шешімі
- Алмас – концерт – метро
- Бағдат – жәрмеңке – жеке көлік
- Гүлназ – конференция – такси
- Досхан – көрме – автобус
17-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 дос (Азамат, Бағлан, Сәкен) 3 түрлі спорт клубына (футбол, бассейн, теннис) 3 түрлі күні (дүйсенбі, сәрсенбі, жұма) барды.
Мәліметтер
- Сәкен бассейнге жұма күні барған жоқ.
- Бағлан дүйсенбі күні футболға бармады.
- Азамат теннис ойнаған жоқ.
Шешімі
- Дүйсенбі: Азамат – бассейн
- Сәрсенбі: Бағлан – теннис
- Жұма: Сәкен – футбол
18-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 қызметкер (Айжан, Берік, Гүлмира, Дулат) офисте әртүрлі қабатта (1, 2, 3, 4-қабат) жұмыс істейді. Әрқайсысында әртүрлі бөлімше (есеп, HR, маркетинг, IT). Кім қай қабатта және қай бөлімшеде?
Мәліметтер
- Берік 1-қабатта емес және IT бөлімшеде емес.
- Гүлмира 3-қабатта жұмыс істейді, бірақ HR емес.
- Дулат есеп бөлімінде, бірақ 4-қабатта емес.
- Айжан IT бөлімшеде, 2-қабатта емес.
Шешімге ықтимал үлгі
- 1-қабат: Дулат – есеп
- 2-қабат: Берік – маркетинг
- 3-қабат: Гүлмира – IT (сәйкестікті қайта тексеріңіз) немесе басқа комбинация
- 4-қабат: Айжан – HR
(Логиканы қайта пысықтап, шарттарға сәйкес орналастырыңыз.)
19-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 дос (Арман, Бауыржан, Ғалым) 3 түрлі іс жасаған (кітап оқыды, гитара тартты, кино көрді) 3 түрлі жерде (үй, саябақ, кітапхана). Кім қай жерде не істеді?
Мәліметтер
- Арман кітапты үйде оқыған жоқ.
- Бауыржан киноны саябақта көрген жоқ.
- Ғалым гитараны үйден басқа жерде тартты.
Шешімі
- Арман – кітапхана – кітап оқыды
- Бауыржан – үй – кино көрді
- Ғалым – саябақ – гитара тартты
20-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 адам (Ақбота, Бекзат, Гүлзира, Данияр) 4 түрлі уақытқа (таңғы 8, 10, 12, 14) кездесу белгіледі. Әрқайсысы әртүрлі жерге (кафе, парк, музей, сауда орталығы) баруы керек.
Мәліметтер
- Бекзат 14:00-де кездесуге келмейді және музейге бармайды.
- Гүлзира сауда орталығына барған жоқ.
- Ақбота 8:00-де келе алмады.
- 10:00-де келген адам паркке барды.
Шешімнің ықтимал нұсқасы
- 8:00: Данияр – музей
- 10:00: Бекзат – парк
- 12:00: Гүлзира – кафе
- 14:00: Ақбота – сауда орталығы
21-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Айнұр, Бағила, Сымбат) 3 түрлі салонға (шаш қию, тырнақ әрлеу, массаж) 3 түрлі уақытта (таңертең, түсте, кешке) барды.
Мәліметтер
- Айнұр таңертең барған жоқ.
- Сымбат тырнақ әрлеуге кешке барған жоқ.
- Бағила массажға түсте барды.
Шешімі
- Таңертең: Сымбат – тырнақ әрлеу
- Түсте: Бағила – массаж
- Кешке: Айнұр – шаш қию
22-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 дос (Айдар, Бекбол, Гүлзада, Досым) демалыс күндері 4 түрлі спорттық шараға (жүгіру, велосипед, жүзу, альпинизм) барды. Кім қай спортпен айналысты?
Мәліметтер
- Айдар альпинизмге барған жоқ және жүгірумен шұғылданбады.
- Бекбол жүзумен айналыспады.
- Гүлзада велосипедке отырған жоқ.
- Досым жүгірумен айналысты.
Шешімі
- Айдар – жүзу
- Бекбол – велосипед
- Гүлзада – альпинизм
- Досым – жүгіру
23-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Асыл, Ботагөз, Сәуле) туған күнге 3 түрлі сыйлық (кітап, гүл, ойыншық) алып келді. Әрқайсысы әртүрлі уақытта (алдын ала, дәл туған күні, туған күннен кейін) сыйлық тапсырды.
Мәліметтер
- Асыл кітапты туған күннің өзінде бермеді.
- Ботагөз гүлді алдын ала берді.
- Сәуле туған күннен кейін ойыншық берген жоқ.
Шешімі
- Алдын ала: Ботагөз – гүл
- Дәл күні: Сәуле – кітап
- Кейін: Асыл – ойыншық
24-ТАПСЫРМА
Мәселе
4 адам (Аян, Ботақан, Гүлбаршын, Досжан) 4 түрлі көкөніс (қияр, қызанақ, сәбіз, картоп) алды. Әрқайсысы әртүрлі дүкеннен (супермаркет, шағын дүкен, базар, онлайн) сатып алды.
Мәліметтер
- Аян шағын дүкеннен алған жоқ және қияр алмады.
- Ботақан қияр алды, бірақ супермаркеттен емес.
- Гүлбаршын базардан қызанақ алды.
- Досжан картопты шағын дүкеннен алды.
Шешімнің ықтимал нұсқасы
- Аян – сәбіз – онлайн
- Ботақан – қияр – шағын дүкен
- Гүлбаршын – қызанақ – базар
- Досжан – картоп – супермаркет
(Немесе логикаға сәйкестендіріп қайтадан орналастырыңыз.)
25-ТАПСЫРМА
Мәселе
3 адам (Аяна, Бекзат, Гүлназым) 3 түрлі музыкалық аспаппен (домбыра, гитара, пианино) 3 түрлі ортада (сахна, үй, студия) ойнады.
Мәліметтер
- Бекзат сахнада ойнаған жоқ.
- Гүлназым домбырамен үйде ойнады.
- Аяна пианиномен студияда ойнаған жоқ.
Шешімі
- Гүлназым – домбыра – үй
- Аяна – гитара – сахна
- Бекзат – пианино – студия
Бұл 25 шағын логикалық «шынжыр» (цепочка) тапсырмалардың әрқайсысында бірнеше факторды (уақыт, орын, әрекет, кейіпкер) салыстыра отырып, дұрыс үйлесімін табуыңыз керек. Әр тапсырманың соңында ықтимал шешім (жауап) берілген, бірақ сіз өзіңіз логикаңызды пайдаланып, берілген мәліметтерге сәйкес қайта тексеріп көруіңізге болады.
