Доллар, базалық мөлшерлеме және инфляция: 2025 жылдың желтоқсанында қаржыны қалай сақтау керек? Экономистер болжамы мен тереңдетілген сараптама

Басқарушылық түйіндеме: Экономикалық турбуленттілік кезеңі

2025 жылдың соңы Қазақстан экономикасы үшін түбегейлі өзгерістер мен күрделі сынақтар кезеңіне айналды. Жаһандық геосаяси тұрақсыздық, мұнай нарығындағы бағаның құбылуы және ішкі инфляциялық қысымдар қаржы жүйесінің беріктігін сынаққа алуда. Осы ауқымды сараптамалық баяндамада біз ағымдағы макроэкономикалық жағдайды, Ұлттық Банктің монетарлық саясатының қыр-сырын, тәуелсіз экономистердің болжамдарын және қарапайым азаматтар мен инвесторларға арналған қаржылық стратегияларды егжей-тегжейлі талдаймыз.

Біздің зерттеуіміз көрсеткендей, Қазақстан экономикасы қазіргі уақытта «фискалдық үдеу» мен «монетарлық тежеу» арасындағы нәзік тепе-теңдікті ұстап тұр. Бір жағынан, үкімет экономикалық өсімді қолдау үшін бюджеттік шығындарды арттырып, Ұлттық қордан трансферттерді белсенді пайдалануда.¹ Екінші жағынан, Ұлттық Банк инфляцияны ауыздықтау мақсатында базалық мөлшерлемені соңғы жылдардағы рекордтық деңгей – 18%-ға дейін көтеріп, қатаң ақша-кредит саясатын ұстануда.³

Бұл есепте біз тек құрғақ статистикамен шектелмей, сандардың астарында жатқан терең мағынаны ашуға тырыстық. Атап айтқанда:

• Неліктен мұнай бағасының $63-ке дейін төмендеуі теңге үшін «дабыл» болып табылады?

• «Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасы инфляцияның құрылымын қалай өзгертті?

• Halyk Finance, AERC және BCC Invest сарапшыларының болжамдары неге бір арнаға тоғыспайды?

• 2026 жылы бізді қандай сценарийлер күтіп тұр?

Осы және басқа да сұрақтарға жауап іздей отырып, біз оқырманға желтоқсан айында және алдағы 2026 жылы қаржылық активтерді басқарудың ең оңтайлы стратегиясын ұсынамыз.

1. Макроэкономикалық ландшафт: Өсім, Тежелу және Құрылымдық теңгерімсіздіктер

 

1.1. Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) динамикасы және болжамдар

 

2025 жылдың алғашқы тоғыз айының қорытындысы бойынша Қазақстан экономикасы 6,3% деңгейінде өсім көрсетті.⁵ Бұл – сыртқы көзқараспен қарағанда өте жоғары көрсеткіш. Алайда, бұл өсімнің сапасы мен тұрақтылығы сұрақ тудырады. Halyk Finance сарапшыларының пікірінше, экономика қазірдің өзінде «салқындау фазасына» (cooling phase) өтуде. Жылдың басындағы (қаңтар-тамыз) 6,5%-дық өсіммен салыстырғанда, 0,2 пайыздық тармаққа бәсеңдеу байқалады.⁵

Бұл бәсеңдеудің негізгі драйверлері қандай?

1. Мұнай өндірісінің тұрақтануы: «Теңіз» кен орнындағы кеңейту жобалары өнеркәсіптік өндірістің негізгі қозғаушы күші болып қала беруде (+9,3% тау-кен өндірісіндегі өсім).⁵ Алайда, ОПЕК+ келісімдері аясындағы міндеттемелер өндірісті одан әрі күрт арттыруға мүмкіндік бермейді.

2. Фискалдық импульстің әлсіреуі: Жыл бойы экономиканы қолдап келген ауқымды мемлекеттік инфрақұрылымдық шығындар мен Ұлттық қордан бөлінген трансферттердің әсері біртіндеп төмендеп келеді.

3. Нақты табыстың төмендеуі: ЖІӨ-нің жоғары өсіміне қарамастан, халықтың нақты кірістерінің төмендеуі жалғасуда.⁵ Бұл ішкі тұтыну сұранысын тежейтін негізгі фактор.

2026 жылға болжам:

Халықаралық ұйымдар мен жергілікті сарапшылар 2026 жылы экономикалық өсімнің баяулайтынын болжап отыр.

• Дүниежүзілік банк: 2025 жылы 4,5-5,0% өсім күтілсе, 2026 жылы өсім қарқыны қалыпқа келіп, төмендейді деп болжайды. Негізгі себеп – өнімділіктің төмендігі және инвестициялардың азаюы.¹

• Halyk Finance: 2025 жылға арналған болжамын 5,6% деңгейінде сақтай отырып, 2026 жылы өсімнің 4,5%-ға дейін баяулайтынын алға тартады.⁵ Бұл мұнай бағасының төмендеу болжамымен және фискалдық ынталандырудың қысқаруымен түсіндіріледі.

1.2. Экономикалық белсенділіктің қысқа мерзімді индикаторлары

 

Экономиканың нақты жағдайын көрсететін Қысқа мерзімді экономикалық индикатор (ҚЭИ) да алаңдатарлық сигналдар беруде. Қаңтар-тамыз айларындағы 9,6%-дан тоғыз айдың қорытындысы бойынша 9,1%-ға дейін төмендеу байқалды.⁶ Бұл көрсеткіш сауда, көлік, байланыс және құрылыс сияқты негізгі салалардың жиынтық динамикасын көрсетеді.

Сала	Динамика	Түсініктеме
Өнеркәсіп	+7,4%	Мұнай секторының есебінен өсуде. Өңдеу өнеркәсібіндегі өсім баяу.
Құрылыс	Тұрақты	Инфрақұрылымдық жобалар (жолдар, ТКШ) есебінен қолдау табуда.
Сауда	Бәсеңдеу	Халықтың сатып алу қабілетінің төмендеуі және жоғары инфляция әсер етуде.

Сарапшылардың пайымдауынша, 2025 жылдың соңғы тоқсанында бұл тренд жалғасады. Жоғары базалық мөлшерлеме несиелеуді қымбаттатып, іскерлік белсенділікті тежейтіні сөзсіз. Бұл – инфляцияны төмендету үшін төленетін «құн».

2. Монетарлық саясат: 18% шебі және оның экономикаға әсері

 

2.1. 2025 жылғы 28 қарашадағы шешімнің анатомиясы

 

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (ҚР ҰБ) 28 қарашада базалық мөлшерлемені 18% деңгейінде сақтау туралы шешім қабылдады (дәліз +/- 1 п.т.).³ Бұл шешім нарық үшін күтпеген жағдай болмаса да, оның астарында терең мағына жатыр.

Неліктен 18%?

1. Инфляциялық күтулердің жоғарылығы: Халық пен бизнес бағаның әрі қарай өсе беретініне сенеді. Ұлттық Банк осы психологиялық инфляцияны бәсеңдету үшін мөлшерлемені жоғары ұстауға мәжбүр.

2. Сұраныс пен ұсыныс алшақтығы: ҰБ-ның мәлімдемесінде «тұрақты сұраныс ұсыныс мүмкіндіктерінен жүйелі түрде асып түсетіні» айтылған.³ Яғни, экономикада ақша көп, бірақ тауар аз.

3. Фискалдық экспансия: Үкіметтің бюджеттік шығындарын монетарлық саясат арқылы теңестіру қажеттілігі туындады.

Салыстырмалы түрде қарасақ, 18% – бұл әлемдегі ең жоғары нақты мөлшерлемелердің бірі. Егер инфляция 12,6% болса, нақты мөлшерлеме (Real Interest Rate) шамамен 5,4% құрайды. Бұл экономика үшін өте қатаң жағдай, бірақ макроэкономикалық тұрақтылық үшін қажетті шара деп бағалануда.

2.2. Бұрынғы өзгерістер хронологиясы және олардың салдары

 

• Қазан 2025: Ұлттық Банк мөлшерлемені 16,5%-дан 18%-ға дейін күрт көтерді (+150 базистік тармақ).⁴ Бұл қадам қыркүйек айында инфляцияның 12,9%-ға дейін үдеуіне жауап болды.

• Наурыз-Тамыз 2025: Мөлшерлеме 16,5% деңгейінде тұрақты болды.

• Болашақ: Келесі шешім 2026 жылдың 23 қаңтарында жарияланады.⁴

Сарапшылардың пікірінше, егер инфляциялық қысым бәсеңдемесе, Ұлттық Банк 2026 жылдың бірінші тоқсанында да мөлшерлемені осы жоғары деңгейде ұстап тұруы мүмкін. Тіпті, сыртқы шоктар күшейсе (мысалы, рубльдің құлдырауы немесе мұнай бағасының түсуі), мөлшерлеменің одан әрі өсу ықтималдығын да жоққа шығаруға болмайды.

2.3. Монетарлық трансмиссия: Жоғары мөлшерлеме қарапайым халыққа қалай әсер етеді?

 

Базалық мөлшерлеменің өзгеруі экономикаға бірден әсер етпейді, бұл процесс 3-6 айға созылуы мүмкін.

1. Депозиттер нарығы: Бұл халық үшін ең жағымды жаңалық. Банктер депозиттік мөлшерлемелерін көтерді. Қазіргі уақытта Halyk Bank, Kaspi Bank және BCC сияқты банктердегі тиімді сыйақы мөлшерлемесі (ГЭСВ) 17-18%-ға жетті.⁸ Бұл инфляциядан (12,6%) жоғары, яғни жинақтардың нақты құнын сақтауға және көбейтуге мүмкіндік береді.

2. Несие нарығы: Керісінше, несиелер қымбаттады. Тұтынушылық несиелер мен ипотекалық өнімдердің пайыздары өскендіктен, халықтың қарыз алу қабілеті төмендейді. Бұл тұрғын үй нарығындағы сұраныстың азаюына және сауда белсенділігінің бәсеңдеуіне әкелуі мүмкін.

3. Бизнес: Айналым қаражатын толықтыру үшін несие алу қымбатқа түсетіндіктен, көптеген кәсіпорындар инвестициялық жобаларын кейінге қалдыруда.

3. Инфляцияның анатомиясы: Ресми статистика және шындық

 

2025 жылдың қазан айындағы ресми инфляция 12,6% деп тіркелді.³ Бұл қыркүйектегі 12,9%-дан сәл төмен. Алайда, инфляцияның ішкі құрылымына үңілсек, жағдайдың біркелкі емес екенін көреміз.

3.1. Азық-түлік инфляциясы: Әлеуметтік бомба

 

Ең алаңдатарлық фактор – азық-түлік бағасының өсу қарқынының үдеуі. Қазақстандықтардың тұтыну себетінің жартысына жуығын құрайтын азық-түлік тауарлары қазан айында жылдық мәнде 13,5%-ға қымбаттады (қыркүйекте 12,7%).³

• Қымбаттаған тауарлар: Шоколад (+2,3%), кофе, дәмдеуіштер мен тұздықтар (+1,8%), финик (+1,6%), жармалар (+0,7%).¹⁰ Сонымен қатар, жұмыртқа (+3,6%), қияр (+9,9%) және қызанақ бағасының маусымдық өсуі байқалды.

• Арзандаған тауарлар: Маусымдық факторға байланысты көкөністер (пияз, сәбіз, қырыққабат, картоп) бағасы төмендеді. Алайда, бұл уақытша құбылыс және қыс айларында бағаның қайта өсуі күтілуде.

3.2. Азық-түлік емес тауарлар: Импорттың әсері

 

Азық-түлік емес тауарлар инфляциясы 11%-ға дейін үдеді (қыркүйекте 10,8%).³ Мұндағы негізгі драйвер – импорт. Теңге бағамының әлсіреуі (524-530 теңге/$) импортталатын киім-кешек, тұрмыстық техника, автокөлік бөлшектері және дәрі-дәрмек бағасының өсуіне тікелей әсер етуде.

• Мысалы, қолшатырлар (+4,2%), электр жылытқыштары (+2,5%), жуғыш заттар (+1%) қымбаттады.¹⁰ Бұл тауарлардың басым бөлігі шетелден келеді.

3.3. Ақылы қызметтер және «Тарифтік реформа»

 

Ақылы қызметтер саласындағы инфляция 15,3%-дан 12,9%-ға дейін күрт бәсеңдеді.³ Бұл статистикалық «ғажайыптың» сыры неде?

• Себебі – реттелетін коммуналдық қызметтер бағасының әкімшілік жолмен төмендетілуі. Қазан айында суық су тарифі 40%-ға, газ тасымалдау қызметі 10,7%-ға арзандады.¹⁰

• Қауіп: Бұл төмендеу жасанды және уақытша болуы мүмкін. «Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасы ұзақ мерзімді перспективада инфрақұрылымды жаңарту үшін тарифтердің өсуін көздейді. 2026 жылы коммуналдық қызметтер бағасының қайтадан өсуі инфляцияға қосымша серпін беретіні сөзсіз.¹¹

3.4. 2026-2027 жылдарға арналған инфляциялық болжамдар

 

Ұлттық Банк инфляция бойынша болжамдарын нашарлатты.

• 2025 жыл (қорытынды): 12-13%.

• 2026 жыл: 9,5-12,5% (бұрынғы болжамнан жоғары).

• 2027 жыл: 5,5-7,5%.³

Бұл болжамдардың нашарлауы фискалдық ынталандырудың жалғасуымен, жанар-жағармай нарығын либерализациялаудың күтілуімен және инфляциялық күтулердің тұрақтылығымен байланысты. Халықаралық Валюта Қоры (ХВҚ) да 2025 жылдың соңында инфляция 13%-ға жақын болады деп болжайды.¹²

4. Валюта нарығы: Теңгенің тағдыры және Доллардың дүмпуі

 

4.1. Теңге бағамының динамикасы: Құбылмалы қараша

 

2025 жылдың қараша айы теңге үшін нағыз «американдық төбешік» (American rollercoaster) болды. Айдың басында доллар бағамы 536 теңгеге дейін шарықтап, кейін 524 теңгеге дейін төмендеді.¹³ 29 қарашадағы жағдай бойынша ресми курс 524-530 теңге маңайында тұрақтады.¹⁴

Бұл құбылмалылықтың артында қандай күштер тұр?

1. Салық апталығы (Tax Week): Қарашаның соңында қазақстандық экспорттаушылар (мұнай және тау-кен компаниялары) тоқсандық салық төлемдерін (ҚҚС, ПАИ және т.б.) жүзеге асыру үшін валюталық түсімдерін жаппай теңгеге айырбастады. Бұл нарықта доллар ұсынысын арттырып, теңгенің уақытша нығаюына алып келді.¹³

2. Ұлттық Банктің интервенциялары: Реттеуші валюта нарығына белсенді араласты. Ұлттық қордан бюджетке трансферттерді қамтамасыз ету үшін айына шамамен 600-700 миллион доллар сатылды.¹³ Бұған қоса, квазимемлекеттік сектор субъектілеріне валюталық түсімнің 50%-ын міндетті түрде сату талабы енгізілді.¹⁵

3. Рубль факторы: Теңгенің рубльге қатысты кросс-курсы да өзгеріске ұшырады. Ресей валютасының әлсіреуіне қарамастан, теңге белгілі бір деңгейде «ажырау» (decoupling) белгілерін көрсетті.

4.2. Ішкі және сыртқы қысым факторлары: 2026 жылға қауіп

 

Сыртқы шоктар:

• «Трамп факторы» және Сауда соғыстары: АҚШ-тың жаңа президенті Дональд Трамптың протекционистік саясаты және жаңа тарифтер енгізу туралы мәлімдемелері (импортқа 27% баж) дамушы елдердің валюталарына, соның ішінде теңгеге қысым жасауда. Доллар индексінің (DXY) нығаюы теңгенің әлсіреуіне ықпал етеді.¹⁶

• Мұнай нарығы: Бұл – теңге үшін ең маңызды фактор. JP Morgan және Goldman Sachs сияқты инвестициялық банктер мұнай бағасының төмендеуін болжап отыр (бұл туралы 5-тарауда толығырақ).

Ішкі теңгерімсіздіктер:

• Импорттың өсуі: Ірі инфрақұрылымдық жобаларды жүзеге асыру үшін импорттық жабдықтар мен материалдар қажет. Бұл валютаға деген сұранысты арттырады.

• Бюджет және Ұлттық қор: Halyk Finance болжамы бойынша, 2026 жылы Ұлттық қордан трансферттер көлемі екі есеге қысқаруы мүмкін.⁵ Егер бұл жүзеге асса, нарықтағы доллар ұсынысы күрт азайып, теңге бағамы 600-610 теңгеге дейін әлсіреуі мүмкін.

5. Сыртқы сектор: Мұнай және Геосаясат – Дауыл алдындағы тыныштық па?

 

Қазақстан экономикасы мен теңге бағамы мұнай бағасына тікелей тәуелді. 2025 жылдың соңында мұнай нарығындағы жағдай аса мәз емес.

5.1. Мұнай бағасының болжамдары: Аюлар нарығы

 

Қазіргі уақытта Brent маркалы мұнай бағасы барреліне $63-69 дәлізінде саудалануда.¹⁷ Алайда, әлемдік қаржы институттарының 2026 жылға арналған болжамдары пессимистік сипатта.

Талдау: Егер мұнай бағасы шынымен де $60-тан төмен түссе (Goldman Sachs болжамы бойынша $55), Қазақстан бюджеті үшін үлкен тапшылық туындайды. Бюджет $70-75 бағасына негізделіп жоспарланған болуы мүмкін. Тапшылықты жабу үшін Үкіметке не теңгені девальвациялауға (бюджетке түсетін теңгелік түсімді арттыру үшін), не Ұлттық қордан қосымша қаражат алуға тура келеді. Екі жағдай да ұзақ мерзімді перспективада теңгеге теріс әсер етеді.

5.2. ОПЕК+ және өндіріс көлемі

 

ОПЕК+ елдері нарықты теңестіруге тырысқанымен, АҚШ, Бразилия және Гайана сияқты елдерде мұнай өндіру көлемі артып келеді. Бұл ОПЕК+ күш-жігерін жоққа шығаруда. Қазақстан үшін «Теңіз» кен орнындағы өндірістің артуы (+9,3% тау-кен секторында) бағаның төмендеуін өтеуге көмектеседі ⁵, бірақ толықтай емес.

6. Экономистер мінбері: Тәуелсіз сарапшылардың егжей-тегжейлі талдауы

 

Біз Қазақстанның жетекші экономистерінің пікірлерін сараптап, олардың болжамдарының негізгі түйіндерін салыстырдық.

6.1. Мұрат Темірханов (Halyk Finance): «Фундаменталды құн және нарықтық дүрбелең»

 

Позициясы: Қазіргі теңге бағамы (525-540) оның «фундаменталды» құнынан тым төмен. Яғни, теңге нарықтық дүрбелең мен алыпсатарлық әсерінен артық құнсызданған.

Дәлелдері:

• Halyk Finance моделі бойынша, мұнай бағасы мен сауда балансын ескергенде, теңгенің әділ бағамы шамамен 505 теңге/$ болуы керек еді.²¹

• Рубльдің құлдырауына теңгенің қатты реакция беруі негізсіз, өйткені Қазақстанның сыртқы саудасындағы рубльдің үлесі азайып келеді.

• Болжам: 2025 жылдың соңына қарай бағам 550-560 теңге дәлізіне дейін баруы мүмкін, бірақ бұл көбінесе психологиялық факторлар мен сыртқы қысымға байланысты. Ал 2026 жылға арналған болжам пессимистік – 600-610 теңге/$, себебі Ұлттық қор трансферттері азаяды және мұнай арзандайды.⁵

6.2. Ғалымжан Айтқазин (AERC): «Фискалдық үстемдік және мұнай тәуелділігі»

 

Позициясы: Теңге бағамының әлсіреуі – бұл мұнай бағасының төмендеуіне және бюджеттік тәртіптің жоқтығына заңды реакция.

Дәлелдері:

• Айтқазиннің пікірінше, «Трамп тарифтері» сияқты алыпсатарлық факторлардан гөрі, мұнай бағасының $63-ке дейін төмендеуі теңгеге көбірек қысым жасайды.¹⁶

• Экономист мемлекеттік бюджеттің Ұлттық қорға тәуелділігін (трансферттер) және квазимемлекеттік сектордың (Самұрық-Қазына, Бәйтерек) экономикадағы үстемдігін сынайды. Бұл нарықтық механизмдерді бұрмалап, инфляцияны қоздырады.²

• Ол Ұлттық Банктің интервенциялары (27 қарашадағы рекордтық сауда көлемі $455 млн) қысқа мерзімді тұрақтылықты қамтамасыз еткенімен, ұзақ мерзімді трендті өзгерте алмайтынын ескертеді.¹⁵

6.3. Арман Бейсембаев: «Психологиялық тосқауылдардың құлауы»

 

Позициясы: 500 теңгелік психологиялық шек бұзылды, ендігі мақсат – жаңа деңгейде тұрақтану.

Дәлелдері:

• Сарапшы қазіргі бағамның (530-540) болжамды дәлізге сәйкес келетінін айтады. Егер форс-мажор болмаса, жыл соңына дейін осы деңгей сақталады.²³

• Алайда, Қаржыгерлер қауымдастығының (АФК) сауалнамасына сүйене отырып, алдағы 12 айда бағамның 573 теңгеге дейін жетуі мүмкін екенін болжайды.²⁴ Бұл – айтарлықтай девальвациялық күту.

6.4. Бауыржан Шурманов және BCC Invest: «Сценарийлік талдау»

 

BCC Invest сарапшылары үш сценарий ұсынады ²⁵:

• Оптимистік: Желтоқсан 2025 – 517,9 теңге. (Бұл сценарийдің ықтималдығы төмен).

• Базалық: Желтоқсан 2025 – 535,2 теңге.

• Пессимистік: Желтоқсан 2025 – 552,5 теңге.

7. Желтоқсан және 2026 жылға арналған Инвестициялық Стратегия

 

Барлық деректер мен сарапшылар пікірін жинақтай отырып, біз қаржылық активтерді басқарудың нақты жоспарын ұсынамыз.

7.1. Банктік депозиттер: Теңгенің «Алтын дәуірі» ме?

 

Артықшылығы:

• Рекордтық табыс: Базалық мөлшерлеменің 18% болуы депозиттерді өте тартымды етеді.

  • Kaspi Bank: 12 айға – ГЭСВ 15%.⁸

  • Halyk Bank: Жинақ депозиттері бойынша 18-19%-ға дейін.

  • BCC: Мерзімді салымдар бойынша бәсекеге қабілетті мөлшерлемелер.

• Кепілдік: Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры (ҚДКБҚ) 20 миллион теңгеге дейінгі жинақ салымдарына кепілдік береді.

• Шекті мөлшерлемелер (Желтоқсан 2025): ҚДКБҚ мерзімсіз салымдар бойынша шекті мөлшерлемені 14,8%, 6 айлық жинақ салымдары бойынша 17% деп бекітті.²⁶

Стратегия: Қысқа және орта мерзімді (1 жылға дейін) мақсаттар үшін теңгелік депозит – ең ұтымды құрал. 17-18% табыс инфляцияны (12,6%) жауып, 4-5% таза нақты кіріс әкеледі.

7.2. АҚШ доллары: Қашан алу керек?

 

Кемшілігі:

• Төмен пайыз: Долларлық депозиттердің мөлшерлемесі небәрі 1% (ГЭСВ) шамасында.⁹

• Сатып алу бағасы: Қазіргі 530 теңге бағамы – тарихи максимумға жақын.

Стратегия: Долларды тек ұзақ мерзімге (3 жыл+) немесе шетелге сапарға/оқуға жинаған жағдайда алу керек. Егер сіз долларды 530-бен алып, бір жылдан кейін 560-пен сатсаңыз, табысыңыз шамамен 5,6% болады. Бұл теңгелік депозиттің 17%-дық табысынан әлдеқайда төмен. Доллар инвестиция емес, бұл құнсызданудан сақтандыру құралы.

7.3. Жылжымайтын мүлік және Алтын

 

• Жылжымайтын мүлік: Сарапшылар 2025 жылы бұл сектордың тұрақты өсімін көрсетіп отырғанын айтады.²⁷ Алайда, базалық мөлшерлеменің жоғары болуы ипотеканы қымбаттатып, сұранысты тежейді. Инвестиция ретінде тартымдылығы төмендеуі мүмкін.

• Алтын: Геосаяси белгісіздік кезеңінде алтын әрқашан «қауіпсіз айлақ» болып табылады. JP Morgan шикізат нарығында алтынға «bullish» (өсу) болжамын жасауда.²⁸ Қоржынның 5-10%-ын алтынмен ұстау ұсынылады.

7.4. Үлгілік инвестициялық қоржын (2026 жылға)

 

Тәуекелдерді әртараптандыру үшін келесі құрылым ұсынылады:

• 50% — Теңгелік депозит (Жинақ салымы): Жоғары пайыз (17-18%) алу үшін.

• 30% — АҚШ доллары (ол қолма-қол немесе валюталық шот): Девальвациялық шоктардан қорғану үшін (бағам 600-ге кеткен жағдайда).

• 10% — Қазақстандық акциялар (KASE): Дивидендтік табыс (10-15%) және өсу әлеуеті үшін.²⁷

• 10% — Алтын немесе өтімді активтер: Төтенше жағдайлар үшін.

8. 2026 жылдың сценарийлері: Болашаққа көзқарас

 

Сценарий А: «Жұмсақ қону» (Ықтималдығы: 40%)

• Мұнай бағасы $65-70 деңгейінде тұрақталады.

• Инфляция 10-11%-ға дейін баяулайды.

• Теңге бағамы 540-550 дәлізінде сақталады.

• Ұлттық Банк базалық мөлшерлемені біртіндеп 14-15%-ға дейін төмендетеді.

Сценарий Б: «Турбуленттілік» (Ықтималдығы: 40%)

• Мұнай бағасы $60-қа дейін төмендейді (Goldman Sachs болжамы).

• «Трамп сауда соғыстары» әлемдік экономиканы тежейді.

• Теңге бағамы 580-600 теңгеге дейін әлсірейді.

• Инфляция 13-14% деңгейінде қалады. Базалық мөлшерлеме 18% немесе одан жоғары сақталады.

Сценарий В: «Дағдарыс» (Ықтималдығы: 20%)

• Мұнай $50-ден төмен түседі.

• Ресей экономикасындағы дағдарыс Қазақстанға қатты әсер етеді.

• Теңге бағамы 650+ деңгейіне дейін құлдырайды.

Есеп пен Эмоция

 

2025 жылдың желтоқсанындағы қаржылық шешімдер эмоцияға емес, суық ақыл мен нақты есепке негізделуі тиіс.

1. Дүрбелеңге жол жоқ: Долларды тарихи шыңда (530-540) сатып алу – қауіпті қадам. Егер сіздің кірісіңіз бен шығыныңыз теңгемен болса, теңгелік активтер қазір анағұрлым тиімді.

2. Депозиттің күші: 18% базалық мөлшерлеме – бұл сирек кездесетін мүмкіндік. Жоғары пайызды ұзақ мерзімге бекітіп алу (fixation) арқылы сіз келешекте мөлшерлеме төмендегенде де ұтыста боласыз.

3. Дайындық: 2026 жыл оңай болмайды. Мұнай бағасының төмендеуі және фискалдық қысым теңгеге қауіп төндіреді. Сондықтан, жинақтарыңыздың кем дегенде 30-40%-ын валютада ұстау – парасатты шешім.

Қазіргі уақытта «Ақшаны қай валютада сақтаған дұрыс?» деген сұрақтың бір ғана жауабы жоқ. Ең дұрыс жауап – «Теңгеде табыс тап, доллармен сақтандыр».

---

Ескерту: Бұл материал тек ақпараттық-сараптамалық сипатқа ие. Инвестициялық шешім қабылдамас бұрын кәсіби қаржы кеңесшілерімен ақылдасуыңызды сұраймыз.