Түркістан – қазақ тарихы мен мәдениетінің алтын бесігі, Түркі әлемінің рухани орталығы саналатын көне қала. Орта ғасырлардан бері Орталық Азиядағы мәдени және діни орталық ретінде танылған бұл шаһар еліміздің тарихында айрықша орын алады. Түркістанның рухани әрі тарихи маңызының артуы Қазақстанның көптеген тарихи және мәдени оқиғаларына негіз болды, ал оның киелі орындары ұлттың өткенін ұмытпауға ықпал етіп, бүгінгі ұрпаққа рухани байлық сыйлайды.
Түркістанның тарихи маңызы
Түркістан қаласының тарихы мыңдаған жылдарды қамтиды. Бұл жерде біздің дәуірімізге дейінгі бірнеше ғасырлардан бастау алатын көне тайпалар мекендегені археологиялық қазбалар арқылы дәлелденген. Кейіннен Ұлы Жібек жолының бойында орналасуы оның сауда-саттық пен мәдени байланыстардың орталығына айналуына әсер етті. Бұл аймақта түрлі халықтар мен діндер тоғысып, өзара мәдени алмасулар жүрді. Түркістанның гүлдену кезеңі әсіресе XIV ғасырда, Ақ Орданың саяси орталығы ретінде қалыптасқан кезде басталды. Оған әйгілі тарихи тұлға – Әмір Темірдің бұйрығымен салынған Қожа Ахмет Ясауи кесенесі де әсер етті.
Қожа Ахмет Ясауи кесенесі
Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Түркістан қаласын бүкіл мұсылман әлеміне әйгілі еткен нысандардың бірі. Әулие әрі сопы Қожа Ахмет Ясауи ислам дінін таратуда, сондай-ақ рухани ағартушылық қызметінде маңызды рөл атқарды. Оның кесенесі XIV ғасырда Әмір Темірдің бұйрығымен салынған және қазіргі таңда ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұра тізіміне енгізілген. Бұл ғимарат ортағасырлық сәулет өнерінің асқан үлгісі болып табылады. Оның күмбездері, қабырғалары, ішкі өрнектері тек көркемдік қана емес, тарихи тұрғыдан да құнды жәдігер болып саналады. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі қазақ халқының тарихи жадысының символына айналған, әр жыл сайын бұл қасиетті орынға мыңдаған адамдар зиярат жасайды.
Түркістан – Қазақстанның рухани астанасы
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 2018 жылы Түркістан қаласын облыс орталығы етіп, оған ерекше мәртебе берді. Бұл қадам Түркістанның Қазақстандағы рухани астана ретіндегі беделін бекіте түсті. Қазіргі таңда қалада жаңа мәдени және білім беру орталықтары, музейлер мен театрлар салынып, рухани-мәдени өмір қайта жаңғыртылуда. Бұл әрекеттер халықтың тарихи жадысын нығайтып, түркі халықтарының бірлігі мен рухани сабақтастығын арттыруда маңызды рөл атқарады.
Түркістанның табиғаты және туристік әлеуеті
Түркістан тек тарихи жәдігерлерімен ғана емес, сонымен қатар табиғаты мен көркем жерлерімен де тартымды. Шаһарға жақын орналасқан Сырдария өзені мен оның бойындағы табиғи ландшафт ерекше көріністерімен көз тартады. Бұл аймақта туристік бағыттарды дамытуға көптеген мүмкіндіктер бар, қазіргі таңда экологиялық туризмнің дамуы қолға алынып жатыр. Сонымен қатар, Түркістанда жаңа қонақ үйлер, демалыс орындары, ойын-сауық кешендері салынып, туристердің жайлы демалуына жағдай жасалуда. Осылайша, қала келушілерді тек тарихи орындарымен ғана емес, көркем табиғатымен де тартады.
Түркістанның келешегі
Түркістанның болашағы жарқын әрі үлкен мүмкіндіктерге толы. Қалада халықаралық деңгейдегі инфрақұрылымдық жобалар жүзеге асырылып, оның аймақтық орталық ретінде дамуы үдей түсуде. Түркістанның киелі мекен ретіндегі мәртебесі сақталып, мәдени орталық ретінде әрі қарай дамиды деп сенеміз. Бұл қаланың өркендеуі қазақ халқының рухани және мәдени байлығының сақталуына, сондай-ақ туризмнің дамуына септігін тигізеді.
Түркістан бүгінде – тек Қазақстанның ғана емес, бүкіл түркі әлемінің мәдени және рухани астанасы. Қаланың дамуымен бірге оның тарихы, мәдениеті және рухани байлығы да жаңғырып, жаңа биіктерге жетіп келеді. Түркістанның киелі мекен ретінде танылуы, оған құрметпен қарау – әрбір қазақ үшін маңызды борыш. Тарихы тереңге бойлаған бұл қасиетті мекеннің болашақ ұрпақ үшін де рухани мән-маңызы ерекше болмақ.
PS: Егер сіз Түркістанның тарихы мен мәдениеті туралы тереңірек білгіңіз келсе, қаланың тарихи орындарына саяхат жасау, Қожа Ахмет Ясауи кесенесіне зиярат ету ерекше әсер қалдырары сөзсіз.
