TikTok пен қысқа рилс видеоларын көру ми жұмысына кері әсер етеді, адамның мотивациясы төмендеп, өмірге деген құлшынысы жойылады.
Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Оксфорд университеті 2024 жылдың сөзі ретінде «сгнивший мозг» (brain rot) терминін жариялады. Бұл сөздің нақты мәні мен мағынасын түсіндіру үшін американдық нейробиолог Fox News арнасына пікір білдірді.
Хабенула және оның әсері
Ғалымның айтуынша, адамның миында хабенула деп аталатын маңызды аймақ бар. Ол шешім қабылдау, мотивацияны қосу немесе өшіру сияқты маңызды функцияларға жауап береді. Хабенула әсіресе адамның алаңдаушылық немесе негативті эмоциялардан құтылуға ұмтылған кезде іске қосылады. Мұндай сәтте адам әлеуметтік желілерге «қашып», ұзақ уақыт рилс немесе TikTok видеоларын көреді.
Бірақ дәл осы процесстің әсерінен ми мотивацияны жоғалтады, ал адам үшін қалыпты өмірге қайта оралу қиындайды.
Әлеуметтік желілердің миға тигізетін зияны
Хабенуланың шамадан тыс белсенуі:
- Мотивацияның төмендеуіне әкеледі;
- Пайдалы істерді кейінге қалдыруға мәжбүрлейді;
- Жадыны нашарлатады;
- Концентрация қабілетін төмендетеді;
- Тревождық пен кінә сезімін күшейтеді.
Осы факторлардың нәтижесінде ми «тұманданған» күйге түсіп, адамда депрессияға жақын белгілер пайда болады.
«Ми шіру» дегеніміз не?
«Сгнивший мозг» немесе «ми шіру» – адамның ақпараттық қысқа видеоларға деген тәуелділігі салдарынан ми функцияларының бұзылуы. Ғалымдардың пікірінше, үздіксіз TikTok және рилс көру:
- Ойлау қабілетін баяулатады;
- Өмірге деген қызығушылықты азайтады;
- Шешім қабылдау қабілетін әлсіретеді.
Шешім қандай?
Мамандар ми денсаулығын сақтау үшін келесі кеңестерді ұсынады:
- Экран уақытын шектеу – күніне 1-2 сағаттан артық қысқа видеолар қарамау;
- Ақпаратты саналы түрде таңдау – пайдалы контентке назар аудару;
- Ми жаттығулары – кітап оқу, ойлау қабілетін дамытатын ойындар ойнау;
- Дене белсенділігі – спорт және физикалық қозғалыс мидың жұмысын жақсартады.
Қорытындылай келе, әлеуметтік желілердің шектен тыс қолданылуы адамның менталды және когнитивті денсаулығына кері әсер ететіні ғылыми тұрғыда дәлелденді. Әсіресе қысқа видеолардың зияны хабенула арқылы адамның мотивациясы мен концентрациясын әлсіретеді. Сондықтан экран уақытын бақылау маңызды.
