Фото: BBC.com
47 жастағы Чжимин Цянь, британдық БАҚ “крипто-ханшайым” деп атаған әйел, Қытайда 2014 пен 2017 жылдар аралығында жұмыс істеген қаржылық пирамиданы ұйымдастырған. Ол жоғары табыс уәде етіп, 128 мыңнан астам адамды инвестиция салуға көндірген. Көпшілігі соңғы жинақтарын, тіпті зейнетақы ақшаларын беріп, өз болашағын сеніп тапсырған, деп хабарлайды Todayinfo.kz ақпарат агенттігі.
Алаяқтық әшкере болған соң, Цянь жауапкершіліктен қашып, жалған паспортпен Ұлыбританияға өтіп кеткен. Онда жаңа — сән-салтанатқа толы өмір бастауға шешім қабылдаған.
Байлық, биткоин және “виртуалды патшайым” болу арманы
Лондонға келген соң, ол байлығын жасырған жоқ. Айына 23 мың доллар төлеп, элиталық особняк жалдаған, қымбат әшекейлер сатып алып, Еуропаның ең үздік қонақүйлерінде тоқтаған. Тіпті миллиондаған фунт тұратын жылжымайтын мүлік сатып алып, крипто-активтерін заңдастыруға әрекеттенген.
Тергеу кезінде полицейлер оның жеке жазбаларынан ерекше жоспарларды тапты: Цянь өзін Хорватия мен Сербия шекарасындағы виртуалды “Либерленд” мемлекетінің монархы болуды көздеген. Сондай-ақ, ол Ұлыбританияның ақсүйектерімен және корольдік отбасы мүшелерімен кездесуді армандаған.
Тарихтағы ең ірі тәркілеу және қатал үкім
2024 жылдың сәуірінде Цянь тұтқындалды. Тергеу барысында британдық полиция 61 мың биткоинді тәркілеген — жалпы құны 6,6 миллиард доллар. Бұл Ұлыбритания тарихындағы ең ірі криптовалюта конфискациясы болды.
Сот төрайымы Салли-Энн Хейлз үкім шығару кезінде былай деді:
«Сіздің әрекетіңізді ашкөздік басқарды. Сіз Қытайды тастап, өзіңіз ұрлаған адамдар туралы ойламадыңыз. Ал басқалардың ақшасына сән-салтанатқа бөленіп жүрдіңіз.»
Осыдан кейін Лондонның Саутуорк корольдік соты Чжимин Цяньді 11 жыл 8 айға бас бостандығынан айырды. Ал оның серіктесі, малайзиялық Сенг Хок Лин, 5 жылға жуық түрме жазасын алды — ол биткоиндерді заңдастыруға көмектескен.
Бұл оқиға нені дәлелдейді?
-
Ауқымды зардап: 128 мыңнан астам адам — бұл жай сан емес, мыңдаған қираған тағдыр мен үміт.
-
Барлық құпия ашылады: Тіпті биткоин секілді күрделі жүйелер арқылы жасырылған ақшаның да ізі бір күні табылады.
-
Халықаралық әділет: Қылмыскерлер үшін қашып құтылу барған сайын қиын — басқа елге кету жазадан құтқармайды.
Бұл оқиға — “жоғары табыс” уәдесіне сенудің қаншалықты қауіпті екенін еске салады. Криптовалютамен байланысты кей “инвестициялық мүмкіндіктердің” артында қарапайым қаржылық пирамида тұруы әбден мүмкін.
