Көпшілігіміз ұшақ терезелерінің барлығы дерлік дөңгелек немесе сопақ екенін байқаймыз. Бірақ неге төртбұрыш емес? Бұл сұрақтың жауабы ұшақтың қауіпсіздігі мен аэродинамикасына тікелей байланысты.
Төменде ұшақ терезесінің пішініне қатысты қауіпсіздіктің 5 басты сыры берілген.
1. Бұрыштардағы кернеу апатқа себеп болған
1950-жылдары алғашқы реактивті ұшақтардың бірі — De Havilland Comet — төртбұрышты тереземен жасалған болатын. Бірнеше апаттан кейін сарапшылар анықтаған:
терезе бұрыштарында кернеу жиналып, металл шаршауы салдарынан фюзеляж жарылып кеткен.
Сол оқиғадан кейін авиация саласы дөңгелек терезелерге толықтай көшті.
2. Дөңгелек терезе қысымға біркелкі төзеді
Ұшақ ішіндегі және сыртындағы қысым айырмасы өте жоғары.
Сопақ немесе дөңгелек пішін бұл қысымды тең бөледі, ал төртбұрыш пішінде күш бұрыштарға шоғырланып, жарық пайда болуы мүмкін.
Яғни, дөңгелек терезе — ұшақтың құрылымдық беріктігінің кепілі.
3. Металл шаршауын азайтады
Ұшақ әр рейс сайын қысым мен температураның өзгерісін бастан кешіреді.
Бұл процесс металлға әсер етіп, оның шаршауына алып келеді.
Дөңгелек терезелердің арқасында кернеу біркелкі таралып, ұшақ корпусының қызмет ету мерзімі ұзарады.
4. Аэродинамикалық тиімділік жоғары
Дөңгелек терезелер ұшақтың сыртқы бетімен ауа ағынын жеңіл өткізуге мүмкіндік береді.
Бұл жел кедергісін азайтып, жанармай үнемдеуге және жылдамдықты арттыруға сеп болады.
5. Терезелер үш қабаттан тұрады
Бүгінгі заманауи ұшақ терезелері жай әйнек емес, үш қабатты қорғаныс жүйесімен жасалады:
-
Сыртқы қабат — қысым мен ауа ағынына төзімді.
-
Ортаңғы қабат — қосымша қорғаныш ретінде қызмет етеді.
-
Ішкі қабат — жолаушыны қорғап, конденсацияны болдырмайды.
Қабаттар арасындағы шағын тесіктер қысымды теңестіреді, сондықтан терезе жарылмайды.
Дөңгелек терезелер — адам өмірін сақтап қалған инженерлік шешім.
1950-жылдардағы апаттардан алынған сабақ бүгінде барлық ұшақ үлгілерінде қолданылады.
Сондықтан аспанда ұшып бара жатып терезеге қараған сайын, оның артында қауіпсіздік ғылымы мен инженерлік даналық жатқанын ұмытпаңыз.
