Фото: коллаж Todayinfo
Саясаткер Айдар Әлібаев әскердегі әлімжеттік пен заңсыздыққа қатысты журналист қойған сұраққа қорғаныс министрінің күліп жауап беруі – өрескел әрекет деп бағалады, деп хабарлайды Todayinfo.kz ақпарат агенттігі.
Әлибаевтың айтуынша, министрдің бұл қылығы елдің қорғанысына жауапты тұлғаға мүлде сай келмейді. Оның пікірінше, министр қарапайым сарбаздың қалай өмір сүретінін, не жейтінін, қандай жағдайда қызмет ететінін білмейтіндей әсер қалдырған.
«Бізде темірдей тәртіп түгілі, элементар тәртіптің өзі жоқ»
Сарапшы әскердегі жас сарбаздардың жиі қаза табуы – жүйелік проблеманың айқын белгісі екенін айтады. Тәртіп болмаған жерде әлімжеттік, дедовщина, жемқорлық өрши түседі.
Оның сөзінше, көптеген жағдайда офицерлердің кәсіби дайындығы төмен, ал басқару тетігі сержанттардың қолына өтіп кеткен. Сарбаздардан ақша жинау, ата-аналарға «карточкаға ақша салыңдар» деп мәжбүрлету – қалыпты құбылысқа айналған.
«Тамақтандыру нормасы жеткілікті, бірақ сарбаздар арық, жүдеу. Бұл қаржының мақсатсыз жұмсалып жатқанын көрсетеді», – дейді саясаткер.
Еске сала кетейік, 10 қараша күні баласы әскерде көз жұмған бір топ ана Астанадағы министрліктер үйінің алдында жиналып, әскердегі бассыздықты жоюды талап еткен болатын. Оқиғаны Президенттің өзі бақылауға алып, құзырлы органға әскердегі былықты тексеруді тапсырды.
Алайда арада көп ұзамай Қорғаныс министрі Дәурен Қосанов журналистердің «әскерде ұрып-cоғу бар ма?» деген сұрағына мысқылдай күліп, «қазір ондай жоқ», деген болатын.
«Әскер қоғамнан әдейі жасырын, ал қайғылы жағдайлар жабулы қазан күйінде қалады»
Әлибаевтың айтуынша, әскери құрылымдар кез келген оқиғаны «әскери құпия» деп жауып, сарбаздың өлім себебін туыстарына толық түсіндірмейді. Көп жағдайда бәрін «өз-өзіне қол салды» деп шығара салу – үйреншікті сценарийге айналған.
Министрдің күлкісі – аналар үшін қорлау
«Жас жігіттердің қазасына жауапты тұлға ретінде министр ең болмаса көңіл айтып, нақты жоспарды жариялауы керек еді. Бірақ біз тек мысқылға толы күлкіні көрдік», – дейді сарапшы.
Оның сөзінше, президенттің тексеру бастау туралы тапсырмасы жүйені түбегейлі өзгертпейді. Қорғану саласындағы мәселе бір ғана бұйрықпен шешілмейді.
«Өзгеріс болатынына сенбеймін»
Әлибаев армиядағы мәселелерді шешу үшін:
- офицерлер корпусын түбегейлі жаңарту,
- кәсіби дайындық деңгейін көтеру,
- әскерді қоғамға ашық ету,
- жемқорлықты жою,
сияқты түбегейлі реформалар қажет екенін айтады.
«Қазіргі жүйе ескірген. Кеңестен қалған тәсілмен сарбазды «пушечное мясо» ретінде дайындау жалғасып келеді. Мұндай жүйе өзгермейінше, жас сарбаздардың өмірі қауіпте бола береді», – деді саясаткер.
