Қазақстанда тұтынушылық несиелердің өсуі халықтың нақты табысының жеткіліксіздігін көрсетеді, деп атап өтеді сарапшылар. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Тұтынушылық несиелердің өсуі
2024 жылы 6,8 миллион қазақстандық кепілсіз тұтынушылық несиелерді жалпы сомасы 10,6 трлн теңгеге алды, бұл алдыңғы жылмен салыстырғанда шамамен 16%-ға көп. Ұлттық банк несиелеу шарттарын қатаңдатқаннан кейін тұтынушылық несиелеу қарқынының екі есе төмендеуін күткен еді, бірақ бұл болжам орындалмады. Ұлттық банк төрағасы Тимур Сүлейменовтың айтуынша, цифрландыру да бұл үрдіске әсер етуде.
Шағын және орта бизнестің несиеленуі
Өткен жылы шағын кәсіпорындарға берілген несиелер көлемі 15%-ға, ал орта бизнеске берілген несиелер 26%-ға өсті. Бұл көрсеткіштер экономиканың осы секторларындағы несиелеудің белсенділігін көрсетеді.
ҚҚС-тың көтерілуінің ықтимал әсері
Сарапшылардың пікірінше, қосылған құн салығының (ҚҚС) көтерілуі кәсіпкерлердің қарыздық жағдайын одан әрі қиындатуы мүмкін. Қазіргі уақытта ҚҚС мөлшерлемелері талқылануда, және оның өсуі орташа бағаның көтерілуіне әкелуі мүмкін, бұл өз кезегінде несиелік жүктеменің артуына себеп болуы ықтимал.
Нақты табыстың төмендеуі және несиелік тәуелділік
Тұтынушылық несиелердің өсуі халықтың нақты табысының жеткіліксіздігін көрсетеді. Микронесиелерден бас тарту үрдісі байқалғанымен, орташа қазақстандық тұрмыстық техника немесе гаджеттерді несие немесе бөліп төлеу арқылы ғана сатып ала алады. Экономист Марат Қайрленовтың айтуынша, салықтардың өсуі бизнестің бір бөлігін тиімсіз етеді, ал азаматтар өздерінің азайып жатқан табыстарын болашақтағы табыстары есебінен несиелер алу арқылы өтейді.
Несиелеуді реттеу шаралары
Ұлттық банк Қазақстанда ұзақ мерзімді тұтынушылық тауарлардың аз екенін атап өтеді, сондықтан несиелер көбінесе шетелден әкелінген өнімдерге рәсімделеді. Бұл доллар сұранысын арттырып, теңгеге қысым жасайды, сондықтан тұтынушылық несиелеуді реттеу шаралары күшейтілмек.
Қазақстандағы тұтынушылық несиелердің өсуі халықтың нақты табысының төмендеуімен байланысты. ҚҚС мөлшерлемесінің көтерілуі бұл жағдайды одан әрі қиындатуы мүмкін, әсіресе шағын және орта бизнес үшін. Несиелеуді реттеу және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін қосымша шаралар қажет.