Халықаралық валюта қоры (ХВҚ) Қазақстан экономикасының тұрақтылығын және инфляцияның төмендеуін атап өтті. Ұйым 2025 жылы елдің ішкі жалпы өнімі (ІЖӨ) 5%-ға өседі деп болжайды. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Экономикалық өсімнің негізгі факторлары
ХВҚ мәліметінше, Қазақстан экономикасының өсуі бірқатар маңызды факторларға байланысты:
- Мемлекеттік шығыстардың артуы. Үкімет экономиканы қолдау мақсатында бюджеттік шығындарды көбейтуде.
- Теңіз кен орнын кеңейту. Қазақстандағы ең ірі мұнай жобаларының бірі өндіріс қуатын арттырып, экспорттық кірісті ұлғайтады.
- Банктік тұрақтылық. Тұтынушылық несиелендірудің артуына қарамастан, елдің қаржы секторы беріктік қорын сақтап тұр.
ХВҚ сондай-ақ Қазақстанның айтарлықтай ішкі және сыртқы резервтерге ие екенін, бұл экономикалық тұрақтылықтың негізгі кепілі екенін атап өтті.
Қаржылық саясат және ХВҚ ұсыныстары
Экономикалық өсімге ұлттық валютаның икемді айырбас бағамы және Ұлттық банктің ақша-несие саясатының тиімділігі оң әсерін тигізді. Базалық мөлшерлеменің сақтықпен төмендеуі инфляцияны тұрақтандыруға көмектесті.
ХВҚ Қазақстанға қатаң ақша-несие саясатын сақтауды ұсынады, инфляцияның мақсатты деңгейге жақындағанына дейін базалық мөлшерлемені тым тез төмендетпеуге кеңес береді.
Сонымен қатар, ұйым Ұлттық банктің институционалдық негіздерін нығайту қажеттігін атап өтті. Бұл оның қаржылық саясаттағы тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Қазақстан экономикасына төнетін қауіптер
ХВҚ сарапшылары 2025 жылы Қазақстан экономикасының тұрақтылығына қауіп төндіруі мүмкін бірнеше факторларды атады:
⚠ Сауда серіктестерінің экономикалық бәсеңдеуі – Қазақстанның негізгі экспорттық нарықтарындағы құлдырау ел экономикасына теріс әсер етуі мүмкін.
⚠ Өңірлік тұрақсыздық – геосаяси дағдарыстар мен санкциялар бизнеске және инвестициялық климатқа қысым жасайды.
⚠ Шикізат бағасының құбылмалылығы – мұнай, газ және металдардың бағасындағы өзгерістер Қазақстанның экспорттық кірістеріне тікелей әсер етеді.
⚠ Экспорттық құбыр жолдарындағы проблемалар – транзиттік маршруттардағы кез келген кедергілер елдің энергетикалық секторы үшін ауыр соққы болмақ.
Структуралық реформалардың маңыздылығы
ХВҚ Қазақстанға экономиканы әртараптандыру және құрылымдық реформаларды жеделдету қажеттігін ескертті. Ұйымның басты ұсыныстары мыналар:
✅ Мемлекеттің экономикадағы үлесін азайту – жекешелендіруді жалғастыру және бәсекеге қабілетті нарық құру.
✅ Жеке секторды қолдау – бизнеске жағдай жасау және инвестиция тартуды күшейту.
✅ «Жасыл экономикаға» көшу – экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында жаңартылатын энергия көздеріне инвестицияны арттыру.
✅ Ұлттық қор қаражатына тәуелділікті азайту – мемлекеттік шығыстарды оңтайландыру және ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылықты сақтау.
ХВҚ Қазақстанға фискалдық тұрақтылықты күшейту және бюджет жүйесінің ашықтығын арттыру қажеттігін де еске салады. 2023 жылы жүргізілген Қаржы секторының бағалау бағдарламасының (FSAP) ұсынымдарын іске асыру елдегі қаржылық тұрақтылықты нығайтуға көмектеседі.
Қазақстан экономикасы тұрақты өсім көрсетуде, бірақ болашақта геосаяси және экономикалық тәуекелдерге дайын болу маңызды. ХВҚ-ның болжамдары мен ұсыныстары елдің ұзақ мерзімді дамуы үшін стратегиялық шешімдер қабылдауға негіз болмақ.
