28 наурыз күні Жамбыл облысында және Оңтүстік-Шығыс Азияда тіркелген жер сілкіністері қоғамда алаңдаушылық тудырды. Көпшілік бұл оқиғалардың бір-бірімен байланысы бар ма деген сұрақ қойып жатыр. Мәселеге қатысты қазақстандық сейсмолог, физика-математика ғылымдарының кандидаты Мұхтар Хайдаров өз пікірін білдірді.
Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі tengrinews-қа сілтеме жасап хабарлайды.
Жер сілкіністерінің себебі – маусымдық тектоникалық белсенділік
Мұхтар Хайдаровтың айтуынша, Қазақстандағы және Мьянмадағы жер сілкіністері маусымдық тектоникалық белсенділікке байланысты орын алған. Сейсмолог бұл құбылыстың негізінен Үнді плитасының қозғалысына тәуелді екенін айтады.
«Үнді плитасы бізге дейін жетіп жатқан сейсмикалық белсенділіктің негізгі көзі. Бұл плита Тәжікстан аумағын да жиі сілкіндіріп тұрады. Бүгінгі болған оқиғалар да осы үдерістің бір бөлігі», – дейді ол.
Геологиялық байланыс: Гималаи – Памир – Тянь-Шань
Ғалымның түсіндіруінше, Үнді және Еуразия плиталарының соқтығысуы нәтижесінде пайда болған Гималай таулары мен олармен жалғасқан Памир мен Тянь-Шань жүйесі – біртұтас геотектоникалық құрылым. Бұл жүйенің бір ұшы Мьянмада, ал екінші шеті Қазақстан жеріне тіреледі. Сондықтан Мьянмадағы сілкініс векторларының бірі Қазақстан бағытына бағытталған болуы ықтимал.
«Мен Мьянмадағы жер сілкінісінің механикасын қарадым. Векторлардың бірі біздің жаққа бағытталған. Мұндай жағдайлар бұрын да болған. Бірақ нақты қауіп төнді деп айтуға әлі ерте», – дейді Хайдаров.
Қазақстандағы 28 наурыздағы жер сілкіністерінің сипаттамасы
28 наурыз түнінде Алматыдан 323 шақырым жерде орналасқан аймақта жер сілкінісі тіркелді. Сейсмологтардың мәліметінше, Мерке ауылында сілкініс күші 5 баллды, Құланда – 4 баллды құрады. Тараз, Шу, Төле би, Сарыкемер, Қордай, Аса және Мойынқұм елді мекендерінде 2 баллдық сілкініс сезілген.
Сол күні түстен кейін, 15:56-де Мерке ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 20 шақырым жерде тағы бір жер сілкінісі болды – бұл жолы магнитудасы 5,7-ге жетті.
Мьянма мен Бангкоктағы жағдай
Сол күні таңертең Мьянмада магнитудасы 7,7 балл болатын қуатты жер сілкінісі тіркелді. Жер сілкінісінің әсері көрші Таиландтың астанасы Бангкокта қатты сезіліп, биік ғимараттардағы бассейндерден су төгіліп, тұрғындар арасында дүрбелең тудырды. Бұл да сейсмикалық белдеудің белсенділігін көрсетті.
Сарапшының кеңесі: мониторинг күшейтілуі тиіс
Мұхтар Хайдаров жағдайға нақты алаңдайтындай себеп жоқ екенін айтқанымен, алдағы 2–4 аптада Қазақстанда сейсмикалық бақылауды күшейту қажеттігін ескертті.
«Мұндай кезде Төтенше жағдайлар министрлігі, Ұлттық сейсмология орталығы мен мамандар жағдайды ерекше бақылауда ұстауы керек», – деп атап өтті сарапшы.
28 наурыздағы Қазақстан мен Мьянмадағы жер сілкіністері – ғаламдық геологиялық процестердің көрінісі. Үнді плитасының Еуразиямен өзара әрекеті Жер шарының бұл бөлігінде тұрақты сейсмикалық белсенділікке алып келеді. Дегенмен, сейсмологтар бұл жағдайға ғылыми тұрғыда қарап, артық дүрбелең туғызбауға шақырады. Сонымен қатар, алдын алу шараларын күшейтіп, жер сілкінісіне дайын болу – әрдайым өзекті мәселе.
