Қазақстанда бала сүймеген азаматтарға салық салынуы мүмкін бе? Бұл сұрақ қоғамда қызу талқылануда. Бұған Мәжіліс депутаты Болат Керімбектің мәлімдемесі түрткі болды. Бірақ депутат баласыздық салығын енгізуді ұсынбағанын айтып, ақпараттың бұрмаланғанын жеткізді. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Депутаттың түсіндірмесі
Болат Керімбектің айтуынша, Талдықорғанда халықпен кездесу барысында демографиялық мәселелер талқыланған. Әсіресе, кеш некелесу мен бала туудың төмендеуі туралы сөз қозғалған.
«Біз кеш некелесу мәселесін көтердік. Өткен ғасырда кейбір елдерде бала сүймегендерге салық енгізілгенін мысал ретінде келтірдік. Бірақ мен нақты салық енгізуді ұсынған жоқпын. Кейбір БАҚ бұл сөздерімді бұрмалап, менің атынан осындай бастама көтерді деп жазды», – деді депутат.
Қаржы министрлігінің жауабы
Қаржы министрлігіне бұл салықтың енгізілу мүмкіндігі туралы ресми сауал жолданған. Ведомство мұндай ұсыныстың түспегенін айтты.
«Баласыздық салығын енгізу туралы ұсыныс министрлікке түскен жоқ. Егер ресми түрде келіп түссе, заңнамаға сәйкес қарастырылады,» – деп жауап берді министрлік.
Айта кету керек, Қазақстанда салық реформаларын енгізу құзыреті Қаржы министрлігінде емес, Ұлттық экономика министрлігінде.
Баласыздық салығы – әлемдік тәжірибе
Тарихта кейбір елдер бала сүймеген азаматтарға арнайы салық салған:
- Италия (1927-1943) – Муссолини билігі кезінде бала тууды ынталандыру үшін ерлерге «бойдақ салығы» салынған.
- Болгария (1945-1989) – КСРО құрамындағы Болгарияда 21 жастан асқан, бірақ баласы жоқ азаматтардан «демографиялық салық» алынған.
- КСРО (1941-1991) – Кеңес Одағында 25 жастан асқан, үйленбеген ерлер мен 20 жастан асқан, тұрмысқа шықпаған әйелдерге бойдақ салығы енгізілген.
Қазіргі уақытта мұндай салық ешбір елде қолданылмайды.
Қазақстандағы демографиялық жағдай
Елімізде туу көрсеткіші төмендеуде. 2022 жылы Қазақстанда 403,000 бала дүниеге келсе, 2023 жылы бұл көрсеткіш 3,6%-ға азайған. Сарапшылардың айтуынша, бала сүймеу – әлеуметтік, экономикалық және мәдени факторларға байланысты.
- Қазақстанда бала сүймегендерге салық салу ресми түрде қарастырылмаған.
- Қаржы министрлігі мұндай ұсыныс келсе, қарастыруға дайын, бірақ әзірге бұл бастама көтерілмеген.
- Демографиялық мәселелерді шешу үшін салық енгізу емес, тұрғындардың әлеуметтік жағдайын жақсарту қажет.
