29-30 қыркүйек 2025 жылы АҚШ долларының теңгеге шаққандағы бағамы тарихи рекорд орнатып, 549.3 теңгеге жетті. Бұл бір күн ішінде 4,32 теңгеге күрт қымбаттауын білдіреді. Сарапшылар мұны ішкі және сыртқы экономикалық факторлардың күрделенуімен байланыстырады.
Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Доллардың жаңа шарықтау шегі: 550 теңгеге жетті
Қазақстан қор биржасының (KASE) мәліметінше, 29 қыркүйекте доллардың орташа сараланған бағамы 548,77 теңгені құрады. Ең төменгі курс 546,14 теңге болса, ең жоғарғысы — 549,55 теңгеге дейін жетті. Айта кету керек, биржадағы сауда көлемі де 286,6 миллион долларға дейін төмендеген.
Бұл — KASE тарихындағы АҚШ валютасының ең жоғарғы бағамы. Бұған дейін 2025 жылғы 25 шілдеде тіркелген шарықтау нүктесінен асып түсті. Сарапшылар мұны «психологиялық шекара» ретінде қарастырып отыр — егер доллар 550 теңгеден жоғары тұрақталса, бұл нарықтағы жаңа деңгей қалыптасқанын білдіреді.
Халық пен бизнес үшін жаңа қаржылық шындық
Қаржылық нарықтағы мұндай өзгерістер ең алдымен қарапайым халыққа және шағын бизнеске әсер етеді. Соңғы бірнеше айда тұрғындар сыртқы нарықтағы сатып алуларын 540 теңге деңгейінде есептеп жүрген болатын. Енді оларға жаңа шындыққа — 550 теңге көлеміндегі орташа курсқа бейімделуге тура келеді.
Көптеген айырбастау пункттерінде доллар 29 қыркүйек күндізгі уақытта-ақ 550 теңгеден сатылып жатқанын ескерсек, бұл тек уақыт мәселесі болып тұр. Мұндай динамика импорт бағасына, инфляция деңгейіне және жалпы тұтынушылық қабілетке қысым түсіреді.
Сарапшылар не дейді?
Экономистердің айтуынша, доллар бағамының өсуі бірнеше факторға байланысты:
«Біріншіден, АҚШ-тың Федералды резерв жүйесі пайыздық мөлшерлемені жоғары деңгейде ұстап отыр, бұл өз кезегінде дамушы елдердің валютасына қысым түсіреді. Екіншіден, Қазақстанда мұнай бағасының құбылмалы болуы және ұлттық қордан түсетін түсімдердің қысқаруы теңгенің әлсіреуіне себеп болуда», — дейді.
Ол сондай-ақ алдағы айларда валюта бағамының тұрақсыз күйінде қала беруі мүмкін екенін ескертеді.
Ұлттық банк пен үкімет не істемек?
Ұлттық банк әзірге бұл жағдайға байланысты ресми мәлімдеме жасамады. Дегенмен алдыңғы тәжірибелерге сүйенсек, мұндай кезде интервенциялар немесе пайыздық мөлшерлемені өзгерту арқылы нарықты реттеуге тырысуы мүмкін.
Қаржы министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігі бұл жағдайды сыртқы экономикалық қысыммен байланыстыра отырып, бюджетті қайта қарастыру қажеттігін айтуда.
Доллар бағамының 548,77 теңгеге дейін көтерілуі — еліміздегі қаржылық ахуалдың қаншалықты құбылмалы екенін көрсететін айқын белгі. Халыққа бұл жаңа экономикалық жағдайда бейімделуге тура келеді, ал мемлекет үшін бұл — экономикалық саясатты қайта қарау қажеттігін білдіреді.
