Қазақстандағы шетелдік маркетплейстер (AliExpress, Ozon, Wildberries және т.б.) енді жергілікті бюджетке қосылған құн салығын (ҚҚС) төлеуге міндеттеледі. Мемлекеттік кірістер комитеті (МКК) жаңа талаптарды орындамаған компаниялардың интернет-ресурстары бұғатталатынын мәлімдеді. Бұл өзгеріс миллиондаған қазақстандық онлайн-сатып алушыларға және елдегі бәсекелестікке айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
МКК ҚҚС әкімшілендіру басқармасының басшысы Еділ Әзімшайық жаңа ережелердің қалай жұмыс істейтінін түсіндіріп берді.
Шетелдік маркетплейстерге ҚҚС салу тәртібі қалай өзгереді?
Ең басты өзгеріс – салықты қазақстандық сатып алушылар емес, шетелдік компаниялардың өздері төлейтін болады.
МКК өкілі Еділ Әзімшайықтың айтуынша, бұл тікелей шетелдік компанияларға қатысты:
- Міндетті тіркеу: Олар Қазақстанда Әділет министрлігі арқылы заңды тұлға ашпай-ақ, «шартты тіркеуден» өтуі тиіс. Бұл үшін арнайы салықтық реестр енгізіледі.
- Төлем тәртібі: Реестрге енген компаниялар қазақстандықтардың сатып алуларынан түскен ҚҚС-ты бюджетке ай сайын, келесі айдың 20-күніне дейін аударып отыруы қажет.
Талап орындалмаса не болады: Тіркелмеген сайттар бұғатталады
Мемлекеттік кірістер комитеті мұндай алаңдарға тұрақты бақылау жүргізетінін мәлімдеді.
Ең алдымен, компанияға тіркелу қажеттілігі туралы ресми хабарлама жіберіледі.
Еділ Әзімшайық шетелдік компаниялардың Қазақстанда банктік шоттары жоқ екенін, сондықтан олардың қаржылық операцияларына тыйым салу шарасы қолданылмайтынын атап өтті. Оның орнына әлдеқайда қатаң шара қарастырылған:
«Хабарлама орындалмаған жағдайда, олардың интернет-ресурстарына кіруге тыйым салынады,» — деді МКК өкілі.
Қарапайым тілмен айтқанда, егер шартты AliExpress немесе Amazon Қазақстанда тіркеліп, ҚҚС төлеуден бас тартса, олардың сайты Қазақстан аумағында толығымен бұғатталуы мүмкін.
Заң бұзушылар қалай анықталады?
Мемлекеттік кірістер комитеті Ұлттық банкпен және екінші деңгейлі банктермен бірлесіп жұмыс істейді. Олар шетелдік интернет-компаниялардың атына жасалған төлемдерге талдау жүргізу арқылы тіркелмеген және салық төлемеген алаңдарды анықтамақ.
Жаңа Салық кодексі 2026: ҚҚС 16%-ға өседі
Бұл өзгерістер 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енетін Жаңа Салық кодексінің бір бөлігі болып табылады.
Жаңа кодекс аясында тек шетелдік компанияларға ғана емес, бүкіл бизнеске қатысты маңызды екі өзгеріс болады:
- ҚҚС мөлшерлемесінің өсуі: 2026 жылдан бастап ҚҚС-тың жалпы мөлшерлемесі (оның ішінде шетелдік маркетплейстер үшін де) 12%-дан 16%-ға дейін көтеріледі.
- ҚҚС тіркеу шегінің төмендеуі: Қазіргі таңда жылдық айналымы 78,6 млн теңгеден (20 мың АЕК) асатын компаниялар ҚҚС төлесе, 2026 жылдан бастап бұл шек 43,3 млн теңгеге (10 мың АЕК) дейін, яғни екі есеге төмендейді. Бұл Қазақстандағы ҚҚС төлеушілер санын мыңдаған компанияға арттырады.
Қазақстандағы шетелдік маркетплейстер енді жергілікті бизнеспен бірдей салық ережелеріне бағынуы тиіс. Тіркеуден өтіп, ҚҚС төлемеген жағдайда, олар Қазақстан нарығындағы жұмысын тоқтатып, сайттары бұғатталуы мүмкін. Бұл жаңашылдықтар 2026 жылы күшіне енетін Жаңа Салық кодексі аясында жүзеге асырылмақ.
