Қазақстанның Төтенше жағдайлар министрлігі елдегі сейсмикалық қауіпті аймақтар туралы мәліметтерді жария етті. Еліміздің оңтүстігі мен оңтүстік-шығысы, әсіресе Алматы, Түркістан, Жамбыл, Қызылорда облыстары, Алматы қаласы және Жетісу облысы ең сейсмикалық қауіпті аймақтар саналады. Бұл өңірлердегі сейсмологиялық жағдай тұрақты бақылауда, себебі Орталық Азиядағы сейсмикалық белсенділік дәл осы аймақтарда жоғары.
Қазақстандағы жер сілкінісі белсенділігі
Осы аймақтарда тіркелетін жер сілкіністерінің басым бөлігі 9-дан төмен энергетикалық класқа ие ұсақ оқиғалар саналады. Ұлттық сейсмологиялық бақылау және зерттеу орталығының мәліметтері бойынша, 2003 жылы бұл аймақтарда 11.2 класты оқиға тіркелген, алайда жалпы фондық құбылыс ретінде бағаланып, қауіпті саналмайды. Алматы, Талғар және басқа да жақын қалаларда 3-4 баллдық сілкіністер жиі болып тұрады, бірақ олардың көпшілігі халық арасында алаңдаушылық тудырмайды.
Жақында тіркелген жер сілкіністері
2023 жылдың қарашасында Жетісу облысында тіркелген жер сілкінісі аймақтың сейсмикалық тұрғыдан белсенді екенін көрсетті. Сондай-ақ, 5 қараша күні таңертең Алматы облысы мен Алматы қаласы маңында эпицентрі Алматыдан 33 шақырым қашықтықта орналасқан жер сілкінісі болды. Алматы қаласында бұл сілкініс 3 балл, ал Талғарда 4 балл шамасында сезілді. Жер сілкінісі кезінде қала тұрғындары қауіпсіздік шараларын ұстануға тырысса да, мамандардың айтуынша, бұл құбылыс Алматы аймағы үшін табиғи фондық процесс болып табылады.
Қазақстанның басқа аймақтарындағы сейсмикалық қауіп
Қарағанды мен Қостанай облыстарында да жер сілкіністері тіркелсе де, бұл аймақтар Төтенше жағдайлар министрлігінің сейсмикалық қауіпті аймақтар тізіміне кірмейді. Мамандардың айтуынша, бұл оқиғаларда қауіп деңгейі төмен және негізінен табиғи геологиялық процестердің нәтижесі болып табылады. Қарағанды облысында тіркелген 4,5 баллдық сілкініс және Қостанай облысындағы ұсақ сейсмикалық оқиғалар аймақтың сейсмикалық қаупі жоғары екенін білдірмейді.
Төтенше жағдайларға дайындық
Алматы мен оның маңындағы аймақтардағы сейсмикалық белсенділік жергілікті тұрғындар мен билік өкілдерін әрдайым дайын болуға итермелейді. Алматы қаласы әкімдігі күшті жер сілкіністері жағдайында тұрғындарды эвакуациялау жоспарын дайындаған. Эвакуация жағдайында қаладағы қауіпсіздік шаралары мен көшіру маршруттары қатаң бақылауда болады. Қаланың мектептері, ауруханалары және қоғамдық орындарында қауіпсіздік бойынша оқу-жаттығу шаралары жиі өткізіліп, тұрғындарға қажет білім мен дағдылар беріледі.
Сейсмикалық жағдай бойынша болжам
Министрлік 2023 жылдың соңына дейін Қазақстан аумағында ірі және қиратушы жер сілкіністері болмайды деп сендірді. Ұлттық сейсмологиялық бақылау орталығының директоры Дәулет Сәрсенбаев айтқандай, елдің сейсмикалық белсенділігі тұрақты фондық процесс ретінде қарастырылады. Бұл мәлімет жергілікті тұрғындардың алаңдаушылығын азайтуға бағытталған.
PS
Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарында сейсмикалық қауіп жоғары деңгейде сақталады. Бұл аймақтардағы халық пен инфрақұрылым үнемі сейсмологиялық қауіп-қатерге дайын болуы керек. Сейсмологиялық бақылау орталығы елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында тұрақты түрде мониторинг жүргізіп, қажетті ақпаратпен бөлісіп отырады.
