Иран ұлттық валютасы риалды жаңа атауға – «туманға» ауыстыру және деноминациялау туралы тарихи шешім қабылдады. Бұл туралы Todayinfo.kz хабарлайды.
Неліктен ақша реформасы қажет болды?
Ирандағы жоғары инфляция, экономикалық тұрақсыздық және ұлттық валютаның құнсыздануы осындай реформаның негізгі себебі ретінде аталды. Иранның Статистика орталығының мәліметінше, 2024 жылдың қазан айындағы инфляция 34,5%-ды құрап, елдің экономикалық мәселелерін айқындады.
Иран үкіметі бұл реформаның бірнеше мақсатын атады:
- Ұлттық валютаның құнын сақтау: Ескі риалға деген сенім төмендеп, халықтың бартер, алтын, тіпті АҚШ долларымен есеп айырысуы белең алған.
- Есеп айырысуды жеңілдету: Ұсақ заттар үшін миллиондаған риалмен төлеу қиындық туғызатындықтан, артық нөлдерді алып тастау маңызды деп саналады.
- Валютаның халықаралық беделін арттыру: Туман валютасының енгізілуі ұлттық валютаның имиджін нығайтады деп күтілуде.
Реформаның негізгі өзгерістері
- Жаңа валюта – туман енгізіліп, ол 10 000 риалға тең болады.
- Бір туман 100 парсэгке бөлінеді, бұл жаңа ұсақ есептесу бірлігі ретінде қарастырылған.
- Ескі риал екі жыл бойы жаңасымен қатар айналымда болады, осы өтпелі кезеңде халық жаңа валютаға бейімделеді.
- Ресми түрде «туман» 1825-1932 жылдары Иранда қолданылған тарихи валюта болған. Қазір ел билігі оны қайта жандандыруды көздеуде.
Экономикалық және әлеуметтік әсері
Иран билігі бұл реформаның инфляциямен күресте, халықтың қаржы жүйесіне деген сенімін арттыруда маңызды қадам екенін атап өтуде. Бірақ экономистер арасында реформаның табысты болуына қатысты әртүрлі пікірлер бар. Сарапшылардың айтуынша, бұл тек инфляцияны азайтып, экономиканы тұрақтандырумен қатар жүргізілген жағдайда ғана нәтиже береді.
Қазақстанға әсері бар ма?
Қазақстандықтар үшін Иранмен сауда-саттықта, әсіресе, жаңа валютаның енгізілуі кезеңінде валюта бағамы мен айырбас шарттарына мұқият болу маңызды. Бұған қоса, туманға толық көшу барысында Иранмен байланысты экономикалық серіктестіктерді қайта қарау қажет болуы мүмкін.
