Трамп пен Зеленскийдің келісімге келу әрекеті сәтсіз аяқталды
АҚШ президенті және оның серіктестері енді Зеленский бейбітшілікке дайын емес деп мәлімдеуде.
Трамп Украина президенті Владимир Зеленскийдің Ресеймен бейбіт келісім әлі де «өте, өте алыс» деген мәлімдемесіне өзіне тиесілі Truth Social әлеуметтік желісінде жауап берді.
«Бұл Зеленский жасай алатын ең нашар мәлімдеме, және Америка мұны ұзақ уақыт төзбейді! Бұл мен айтқан нәрсе, бұл адам Американың қолдауы бар кезде бейбітшілік болғанын қаламайды, ал Еуропа Зеленскиймен кездесуде АҚШ-сыз бұл жұмысты орындай алмайтындарын тікелей мәлімдеді — бұл Ресейге қарсы күш көрсету тұрғысынан жасалған ең жақсы мәлімдеме емес шығар. Олар не ойлап жатыр?» — деп жазды Трамп.
Ақ үйдегі дау: республикашылдар Зеленскиймен дауда Трампты қолдады; АҚШ-та Украинаны қолдайтын демонстрациялар өтті. Ал Кир Стармер мен Эммануэль Макрон бастаған еуропалық көшбасшылар Лондондағы саммитте Украина президентін жылы қарсы алып, берік бейбітшілік пен континенттің қорғаныс қабілеті туралы әңгімелерін жалғастырды.
«Бейбітшілікке дайын емес»
«Бейбітшілікке дайын болған кезде қайтып келсін», — деп түсіндірді АҚШ президенті Дональд Трамп Владимир Зеленскийдің даумен аяқталған Вашингтонға сапарын.
Оның ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі Майк Уолтц Fox News-ке берген сұхбатында президентті қолдады: «Ол [Зеленский] бейбітшілік туралы сөйлесуге мүлдем дайын емес».
Уолтцтың пікірінше, Трамп Зеленскийдің келіссөздер үстеліне отырып, «ішінара атысты тоқтату, толық атысты тоқтату, бұл соғысты аяқтау» үшін оған және Украинаға не керек екенін талқылағанын қалайды.
Американдықтардың әмияны мен шыдамдылығы шексіз емес, сондай-ақ АҚШ-тың қару-жарақ қоры да шексіз емес деді Уолтц, ал демократтар мен басқа әлемдік көшбасшылардан шыққан Трамппен келісімнің баламалары — Бірінші дүниежүзілік соғыс стиліндегі «ет тартқышты» жалғастыру.
Сонымен бірге Уолтц Путиннің бейбітшілікке дайын екенін Трамп санайды ма деген сұраққа тікелей жауап беруден жалтарды.
«Мұның бәрін тексеру керек, бірақ қазір бізде жоқ нәрсе — Зеленскийдің қажетті қадамдарды жасауға дайындығы», — деді ол.
АҚШ Ұлттық барлау директоры Талси Габбард та оған қосылады. «Президент Трамп үш жылдық қанды соғыстан кейін бұл соғысты мүмкіндігінше тезірек аяқтау керек екенін түсінеді, және ол осыған қол жеткізе алатын жалғыз адам екенін дәлелдеді», — деді ол сол Fox News эфирінде.
Бірақ Зеленскийдің, Габбардтың пікірінше, «ойында басқа мақсаты бар». «Ол соғысты аяқтағысы келетінін айтты, бірақ ол, көрінісі бойынша, соғыстың аяқталуын тек Украинаның жеңісі ретінде қабылдайды, тіпті егер бұның құны Үшінші Дүниежүзілік немесе тіпті ядролық соғыс ықтималдығы болса да», — деді ол.
Кремльдің реакциясы Трамп тағайындаған американдық шенеуніктердің мәлімдемелерін сөзбе-сөз қайталайды.
«Киев режимі мен Зеленский бейбітшілікті қаламайды. Олар соғыстың жалғасуын қалайды. Сондықтан бұл жағдайда, әрине, тек Вашингтонның күш-жігері мен Мәскеудің дайындығы анық жеткіліксіз болады», — деді Владимир Путиннің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков.
«Миллиондаған американдықтар ұялады»
Көптеген республикашыл саясаткерлер Трампты қолдап, тіпті Зеленскийді отставкаға кетуге шақырды. «Бірдеңе өзгеруі керек — не ол өзіне келіп, алғыспен келіссөздер үстеліне оралуы керек, не басқа біреу елді басқаруы керек», — деді NBC News эфирінде Сенат спикері Майк Джонсон.
Бірақ барлық республикашылдар бұл дауда Трамп пен оның әкімшілігін қолдамайды.
«Мен үшін бұл ұлттық қауіпсіздік мәселесі, бірақ сонымен қатар мораль мәселесі», — деді Небраскадан келген конгрессмен Дон Бэйкон. Ол Трамптың уәждерін білмейтінін қосты: «Мен тек ол айтқан нәрсені білемін, ал ол Ресей агрессор емес, Украинаның өзі кінәлі деп айтқанда, бұл мүлдем дұрыс емес».
Демократтар тіпті Украинаға қолдау білдірді. Оларға Вермонттан келген тәуелсіз сенатор Берни Сандерс те қосылды. «Менің ойымша, АҚШ президенті Украинаның өзі соғысты бастады деп айтқанда, миллиондаған американдықтар ұят сезінеді», — деді ол.
«Жоспарланған тұзақ»
Коннектикуттан келген демократ сенатор Крис Мерфи Овалды кабинеттегі дауды «Владимир Путинге жағыну үшін Зеленскийді ұялтуға бағытталған жоспарланған тұзақ» деп атады. Мерфидің пікірінше, Ресей Стармермен немесе Макронмен келіссөздер жүргізбейді, өйткені Мәскеуде американдық үкіметтен қалаған нәрселерінің бәрін ала алатындарын біледі.
Германияның болашақ канцлері болуы мүмкін Фридрих Мерц те осындай пікірде.
«Менің бағалауым бойынша, бұл Зеленскийдің сөздеріне спонтанды реакция емес, анық саналы эскалация болды», — деді неміс саясаткері журналистерге.
Сонымен бірге Мерц Вашингтон әрекеттерінде белгілі бір сабақтастық бар екенін мойындады, АҚШ вице-президенті Еуропаны өз қауіпсіздігі туралы өздері қамқорлық жасауға шақырған Мюнхендегі Джей Ди Вэнстың сөзін меңзеп.
«Енді біз Еуропада тәуелсіз әрекет ете алатынымызды көрсетуіміз керек», — деп қосты Мерц.
«Қорғаныссыз бейбітшілік — бұл иллюзия»
Кремль баспасөз хатшысы Дмитрий Песков Зеленскийдің бейбітшілікке дайын емес екенін айта отырып, былай деп қосты: «Біреу Зеленскийді бейбітшілікті қалауға мәжбүрлеуі керек. Егер еуропалықтар мұны істей алса, оларға құрмет пен мақтау».
Сонымен бірге еуропалық көшбасшылардың бірі — Путинге ұзақ уақыт бойы жақтасып келген Венгрия премьер-министрі Виктор Орбан Лондондағы саммитте еуропалықтар «бейбітшілікті таңдаудың орнына соғысты жалғастырғысы келеді» деп шешім қабылдады деп санайды.
«Бұл жаман, қауіпті және қате. Венгрия бейбітшілік жағында қалады. Ceterum censeo», — деп жазды Орбан X (бұрынғы твиттер) әлеуметтік желісінде.
Ceterum censeo — «сонымен қатар, мен ойлаймын» — бұл ежелгі рим сенаторы Марк Порций Катон Үлкеннің сөздерінің алғашқы сөздері, олармен ол әрқашан өз сөздерін аяқтайтын. Толық фраза былай естіледі: «Ceterum censeo Carthaginem delendam esse» — «Сонымен қатар, мен Карфаген қиратылуы керек деп ойлаймын».
Бірақ Еуропа Кеңесінің төрағасы Антониу Кошта Орбанның шабуылдарына «Еуроодақ — бұл бейбітшілік жобасы, ал бейбітшілік жобасы қауіпсіздік пен қорғаныс басымдықта болуын білдіреді, өйткені қорғаныссыз бейбітшілік — бұл иллюзия» деп жауап берді.
