Қазақстанда онлайн алаяқтардың құрбаны болғандар саны жыл сайын артып келеді. 2024 жылы азаматтар 11,4 миллиард теңгеден айырылған. Бұл мәселе қоғам үшін өзекті проблемаға айналып отыр. Жеңіл табысқа қызыққандардың көбеюі жағдайды ушықтыра түсуде.
Осы өзекті мәселелер Қызылордада өткен республикалық форумда талқыланды. Жиында қаржылық сауаттылықты арттыру, алаяқтықтың алдын алу және лудоманиямен күрес жолдары қарастырылды.
Алаяқтық қылмыстар үш есеге артты
Соңғы екі жылда елімізде интернет алаяқтық қылмыстары үш есеге өскен. Цифрлық технологияның дамуы алаяқтарға көлеңкелі әрекеттер жасауға мүмкіндік беріп отыр. Бұл — профилактикалық шараларды жетілдіру қажеттігін көрсетеді.
Форум барысында қаржылық сауаттылықты арттыру жолдары ұсынылып, алаяқтардың арбауына жиі түсетін әлеуметтік топтар анық аталды.
Руслан Сатыбалдиев, облыстық экономикалық тергеп-тексеру департаменті басшысының орынбасары:
«Қаржы пирамидаларына көбінесе бюджеттік сала қызметкерлері мен зейнеткерлер, соның ішінде мұғалімдер мен медицина мамандары алданады. Соңғы үш жылда қаржы пирамидалары бойынша 14 қылмыстық іс тіркеліп, 11 адам сотталды».
300 млн теңге – қаржы пирамидаларынан келген шығын
2025 жылдың алғашқы жартысында тек Қызылорда облысының өзінде қаржы пирамидаларына алданғандар 300 миллион теңгесінен айырылған. Мұның сыртында құмар ойынға тәуелділік – лудомания дерті ушығып тұр. Бүгінде ел бойынша 400 мыңнан астам адам лудоманияға шалдыққан.
Отбасылық тұрақтылық та бұл мәселенің салдарынан зардап шегуде. Өткен жылы некеге тұрған 123 мың жұптың 40 мыңы бір жылға жетпей ажырасқан.
Нұрлыбек Нәлібаев, облыс әкімі:
«Қаржылық сауаттылық – табысты дұрыс басқарудан бөлек, қауіпсіз өмір сүрудің негізі. Біз қоғамдық қауіпсіздік пен тәртіпті сақтау ісін үздіксіз бақылауда ұстауымыз керек».
«Заң мен тәртіп» қағидаты жүзеге асуда
Аймақта қоғамдық қауіпсіздік пен құқық бұзушылықтың алдын алу бағытында «Заң мен тәртіп» қағидаты негізінде кешенді жұмыс атқарылуда. 2024 жылдан бастап іске қосылған ІТ-тергеу жобасы интернет алаяқтардың ізіне түсуге сеп болып отыр.
Форумда құқық қорғау органдары, дінтанушылар мен сарапшылар сөз сөйлеп, нақты мысалдармен бөлісті.
Нұрлан Асанов, дінтанушы:
«Заң мен тәртіп сақталмаған жерде алаяқтықтың түрлі формалары пайда болады. Жеңіл жолмен табыс табуға ұмтылғандар өздерін де, қоғамды да алдап отыр».
Қоғам белсенділері марапатталды
Форум соңында қаржылық сауаттылықты арттыруға үлес қосқан бірқатар қоғам белсенділері облыс әкімінің және тиісті департамент басшылығының алғыс хаттарымен марапатталды.
