Қаржы сарапшысы Айбар Олжаев төніп тұрған тәуекелдер туралы ойымен бөлісті. Оның сөзінше, еліміз үшін бұл өзгеріс көп мәселе туғызбайды, себебі еліміздің АҚШ-қа жіберетін экспортында көпшілік бөлігін шикізат өнімдері құрайды.
— Трамптың шешімі бойынша, АҚШ бірнеше елдің тауарларына 27 пайыздық импорттық баж салығын енгізді. Қазақстанға қатысты бұл салық негізінен арнайы келісімдерге байланысты белгіленген тауарларға салынады. 2024 жылы Қазақстан мен АҚШ арасындағы тауар айналымы 4,2 миллиард долларды құрағанын ескерсек, Қазақстанның экспорт көлемі 2 миллиард долларды құрайды. Бұл ретте баж салығына ілінетін тауарлар саны өте аз, яғни 95 миллион доллардан аспайды, бұл жалпы экспорт көлемінің тек 5 пайызын құрайды, — дейді сарапшы.
Қазақстан үшін экспорттық көрініс
2024 жылы Қазақстанның экспорт көлемі АҚШ-қа 30 пайызға ұлғайып, тауар айналымы да оң көрсеткіштер көрсетті. Бұл елдің сыртқы сауда саласында жаңа мүмкіндіктер мен нарықтар ашылып келе жатқанын көрсетеді. Сондықтан, Трамптың сауда саясатының Қазақстанға ұзақ мерзімді әсері болмауы ықтимал. Қазақстан шикізат экспортынан байып отыр, ал бұл тауарлар жаңа баж салығына ілінбейді.
Әлем экономикасына ықпал
Дегенмен, Трамптың сауда шешімдері әлем экономикасына теріс әсерін тигізуі мүмкін. Өндірістің баяулауы мен шикізат нарықтарының құлдырауы үлкен қатер тудырады. Ең басты қауіп — мұнай бағасының арзандауы. Егер мұнай баррелі 65 доллардан төмен түссе, бұл Қазақстанның Ұлттық қоры үшін ауыр соққы болуы мүмкін. Себебі еліміздің бюджетінен негізгі түсімдердің бір бөлігі мұнай экспортына тәуелді. Ұлттық қордың жағдайы Ұлттық қордың инвестициялық портфелі де қауіп төнуі мүмкін. Егер жетекші биржалардың индекстері түсіп, ірі компаниялар акциялары арзандай бастаса, Ұлттық қордың акцияларға салынған инвестициялары зардап шегуі ықтимал. Дегенмен, қазіргі уақытта мұндай болжамдардың көлемі мен нақты әсерін болжау қиын.
