АҚШ президенті Дональд Трамптың 2028 жылы үшінші мерзімге сайлануы мүмкін деген мәлімдемесі қоғамда үлкен талқылауға себеп болды. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды. Жақында жүргізілген ұлттық сауалнама америкалықтардың басым бөлігі мұндай идеяны қолдамайтынын көрсетті.
Трамптың мәлімдемесі: Күлкі ме, әлде нақты ниет пе?
2025 жылы қаңтарда екінші мерзімге ресми түрде кіріскен Трамп Невада штатындағы митингте былай деді:
«Мен үшін бір рет емес, екі, үш немесе төрт рет қызмет ету – өмірімдегі ең үлкен құрмет болады». Кейін бұл сөзін әзіл ретінде түсіндірмек болды, бірақ бірнеше сұхбатта «мен әзілдеп тұрған жоқпын» деп нақтылады.
NBC News арнасына берген сұхбатында Трамп:
«Көп адамдар мені тағы да сайлануға шақырып жатыр. Бірақ бізде уақыт бар, әкімшілік жұмыстың басындамыз», – деді.
Конституциялық кедергі және тарихи контекст
АҚШ Конституциясының 22-ші түзетулері (1951 жылы қабылданған) президенттің екі мерзімнен артық қызмет етуіне тыйым салады. Бұл шектеу Франклин Делано Рузвельттің төрт рет сайлануынан кейін енгізілген болатын.
Яғни, заң жүзінде Трамптың үшінші мерзімге үміткер болуына мүмкіндік жоқ. Алайда, Трамптың мәлімдемелері бұл шектеуді айналып өту жолдарын іздестіруі мүмкін деген болжамдарды тудырып отыр.
Қоғамдық пікір: АҚШ халқы не дейді?
Reuters/Ipsos агенттігінің 2025 жылғы 16–21 сәуір аралығында жүргізген сауалнамасына сәйкес, америкалықтардың 75%-ы Трамптың үшінші рет сайлануына қарсы. Тіпті Республикалық партияның өз ішінде де 53% оған қайта сайлауға түсу қажет емес деп есептейді.
Сауалнамаға 4,306 ересек азамат қатысқан және оның қателік шегі ±2 пайызды құрайды.
Сарапшылар не дейді?
Саясаттанушылар бұл мәлімдемелерді Трамптың саяси тактикасы ретінде бағалайды. Ол өзінің жақтастары арасында қолдауын сақтау үшін және медиа назарын өзіне аудару мақсатында осындай арандатушылық мәлімдемелер жасауы мүмкін.
АҚШ ішкі саясатында мұндай әрекеттер заң мен демократиялық институттар арасындағы тепе-теңдікті қайта қарастыру қажеттілігі туралы пікірталастар туғызуда. Әсіресе, биліктің шектеулі мерзіммен жүзеге асуы – демократияның негізгі қағидаларының бірі.
Президент Трамптың үшінші мерзім туралы айтқандары – жай популистік риторика ма, әлде Конституциялық дағдарыстың бастамасы ма – бұл алдағы айларда анық болады. Бірақ қазіргі қоғамдық көңіл-күй мен заң талаптары аясында оның бұл ниеті орындалуы екіталай.
