2025 жылдың 29 мамырында Польшаның Краков қаласында түркі дүниесінің көрнекті өкілі, шығыстанушы – Садық бей Агабейзаденің туғанына 160 жыл толуына орай халықаралық ғылыми іс-шара және көрме ұйымдастырылды.
Халықаралық іс-шараға Польша, Әзербайжан, Түркия және басқа да елдердің дипломатиялық өкілдері, ғалымдар, түркітанушылар мен шығыстанушылар қатысты.
Жиында сөз сөйлеген академик Шаһин Мұстафаев Садық бей Агабейзадені XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басындағы әзербайжандық түркі зиялыларының көрнекті өкілі ретінде сипаттап, оның қоғамды жаңғырту, шығыстану ғылымын дамыту және ағартушылық қозғалысқа қосқан зор үлесін атап өтті. Сондай-ақ, оның ғылыми және мәдени мұрасының түркі және еуропалық ғылыми кеңістіктер арасындағы ынтымақтастық үшін маңызды екеніне тоқталды.
Академия басшысы Түркі Академиясының мұндай көрнекті тұлғалардың мұрасын зерттеу мен насихаттауға айрықша мән беретінін, олардың түркі және әлем ғылымына қосқан үлестерін академиялық тұрғыдан зерделеу бойынша жобаларды жүзеге асырып жатқанын айтты.
Ғылыми және мәдени ынтымақтастықты нығайту мақсатында Академия басшысы Ягеллон университетінің Шығыстану институтының кітапханасына Садык-бей Агабейзаденің алғаш рет 1904 жылы Ашхабадта жарық көрген «Закаспий облысы түрікмендерінің мақал-мәтелдер жинағымен түрікмен диалектісінің оқулығы» атты еңбегінің қайта басылымын табыстады. Түрік Академиясы автордың туғанына 160 жыл толуына орай қайта басып шығарған бұл кітап түрікмен тілінің грамматикасын алғаш жүйелі сипаттаған ғылыми еңбек ретінде түркі лингвистикасындағы маңызды мұра болып табылады. Сонымен қатар, Ш. Мустафаев кітапханаға Түркі Академиясы әзірлеген басқа да басылымдарды тарту етті.
Садык-бей Агабейзаденің шығыстану ғылымын дамытудағы маңызды рөлі, Әзербайжанның мәдени және ғылыми өміріне қосқан үлесі, сондай-ақ эмиграциядағы тағдыры семинарға қатысушылардың баяндамаларында кеңінен көрініс тапты.
Садык-бей Агабейзаде — Әзербайжан Демократиялық Республикасының ішкі істер министрінің орынбасары, генерал-майор болған. Эмиграциядан кейін ол өмірінің көп бөлігін Польшада өткізіп, университетте шығыс тілдерін оқытқан. Көптеген танымал поляк түркітанушыларының ұстазы Агабейзаде 1944 жылы Львов қаласында қайтыс болды.
Іс-шара «Садык-бей (1865–1944). Қызмет халыққа қызмет еткен ғұмыр» атты көрменің ашылуымен аяқталды. Көрмеде көрнекті шығыстанушының өмір жолы мен ғылыми мұрасын жан-жақты сипаттайтын бай архивтік материалдар мен құжаттар ұсынылды.
