Түркістан қаласында әйгілі күйші-композитор Қазанғап Тілепбергенұлының туғанына 170 жыл толуына арналған «Жырлайды Арал перзенті» атты әдеби-сазды кеш өтті. Бұл іс-шараны Түркістан облысының «Фараб» әмбебап ғылыми кітапханасы ұйымдастырды, деп хабарлайды Todayinfo.kz ақпарат агенттігі. Әдеби кеште Қазанғап Тілепбергенұлының өмірі мен шығармашылығы кеңінен насихатталып, оның қазақ музыка өнеріндегі ерекше орны атап өтілді.
Іс—шараның өту барысы
Іс-шараны «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, Облыстық мәдениет және халық шығармашылығы орталығының көркемдік жетекшісі Асылхан Темірхан және кітапхана директоры Жанат Шардарбекова ашып, қатысушыларға Қазанғаптың өмірі мен өнеріне қатысты қызықты мәліметтер айтты. Сонымен қатар, кеш барысында Түркістан қалалық балалар саз өнер мектебінің домбыра пәні мұғалімі, оркестр жетекшісі және дирижер, түрлі байқаулардың лауреаты Ерлан Жақыпбеков пен күйші, «Конгресс холл» көпсалалы кешенінің «Алқоңыр» этно-фольклорлық ансамблінің мүшесі Бауыржан Садыбеков те қонақ болды. Олар қазақтың әйгілі күйшісі Қазанғаптың өмір жолы туралы тың ақпараттарымен бөлісіп, кешке қатысушыларға ерекше әсер қалдырды.
Түрлі тақырыптағы күйлер орындалып, тыңдармандар Қазанғаптың шығармашылық әлеміне терең бойлау мүмкіндігіне ие болды. Сондай-ақ, кітапхананың бұқаралық көрмелік іс-шаралар секторының меңгерушісі Пернекүл Нәлтаева модератор болып, кештің мазмұнын ұтымды пікірлерімен байытып, көрермендердің қызығушылығын арттырды.
Кітап көрмесі және бейнефильм
Іс-шара аясында арнайы кітап көрмесі ұйымдастырылып, Қазанғап Тілепбергенұлының өмірі мен шығармашылығы туралы материалдар келушілерге ұсынылды. Қонақтар Қазанғаптың шығармашылығына арналған бейнефильмді де тамашалады. Бұл бейнефильм оның қазақ халқының рухани әлеміндегі ерекше орны мен мұрасын көрсету мақсатында дайындалған.
Қазанғаптың өмірі мен өнер жолы
Қазанғап Тілепбергенұлы қазақтың күйшілік өнеріндегі ірі тұлғалардың бірі. Оның күйлері қазақ халқының тарихымен тығыз байланыста дамыды. Ол XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында өмір сүрген, осы кезеңдегі қазақ қоғамының әлеуметтік және саяси жағдайларын күй тілімен бейнелеген. Қазанғаптың күйлері халықтың тарихи тағдырына байланысты туындаған, қазақ қоғамының ауыр кезеңдерін, қайшылықтарын, елдің азаттыққа деген ұмтылысын көрсетеді.
Қазанғаптың шежіресі Ұлы жүз Ақарыстан тараған ұрпақтың бірі – Кейкі биден бастау алады. Оның аталары арасында белгілі тұлғалар болған. Тарихи деректерге сүйенсек, Қазанғаптың ата-бабалары өз заманында елдің рухани өміріне айтарлықтай үлес қосқан. Қазанғаптың өзі де жас кезінен домбырамен күй шалып, халық арасында танымалдылыққа ие болды. Ол домбыра мен күйді жан серігі етіп, өзінің сезімін, дүниетанымын күй арқылы жеткізуді машық етті.
Қазанғаптың шығармашылығы оның туған жері Шалқар ауданының Айшуақ ауылына қарасты Ақбауыр деген жерде басталған. Қазанғаптың күйлері қазақ күй өнерінің баға жетпес мұралары болып табылады. Ол тек қана өнерпаз ретінде ғана емес, сонымен қатар өз заманының қоғамдық қайраткері ретінде де белгілі болды. Қазанғаптың күйлері арқылы қазақ халқының басынан өткен қиындықтар мен қуаныштар көрініс тапқан.
Қазанғаптың өмірлік соқпақтары
Қазанғаптың күйлері тек музыкамен ғана шектелмей, өмірдің мәні мен маңызын, адамның рухани әлемін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Оның шығармашылығы әрбір тыңдаушының жүрегіне әсер етіп, өткен шақтың бейнесін көркемдік тілмен баяндайды. Ол өзінің күйлерін өмір бойы сақтап, оларға ерекше мән берді. Сонымен қатар, оның өмір жолы да қазақ халқының тарихындағы маңызды кезеңдермен байланысты.
Қазанғаптың күйлері оның жеке өмірінің айнасы іспеттес. Ол Балжан есімді қызға арнап күйлер шығарған. Бұл күйлер арқылы Қазанғап адалдық пен сүйіспеншіліктің бейнесін жеткізген. Қазанғаптың Балжанға арналған күйлері қазақ күй өнеріндегі ең шуақты шоғырының бірі болып саналады. Олардың арасында «Балжан қыз», «Балжан» сияқты атақты күйлер бар. Бұл күйлер Қазанғаптың шығармашылық даралығы мен ерекше талантының айғағы болып табылады.
Қазанғаптың күйлері эпикалық сипатқа ие. Ол өз заманының тарихи оқиғаларын күй тілімен бейнелеген. Мысалы, «Ноғайлы босқыны», «Жұртта қалған», «Окоп» сияқты күйлері халық тарихындағы қиын кезеңдерді көрсетеді. Қазанғаптың күйлерінде тек өткен шақ қана емес, сонымен қатар болашаққа деген үміт пен сенім де орын алады. Оның «Қызыл керуен», «Майда қоңыр», «Учитель», «Өтті-ау дүние», «Көкіл» сияқты күйлері өмірдің мәні мен маңызын көрсетеді.
Қазанғап күйлерінің қазақ руханиятындағы орны ерекше. Оның шығармалары қазақ халқының тарихын, мәдениетін, дәстүрін сақтап, болашақ ұрпаққа жеткізуде маңызды рөл атқарады. Қазанғаптың күйлері оның замандастары мен кейінгі буындарға рухани азық болған, қазақтың мәдени мұрасын байыта түскен.
Қазанғап шығармашылығының насихатталуы
Қазанғап Тілепбергенұлының 170 жылдығына арналған іс-шаралар оның шығармашылығын жаңғыртып, насихаттауда маңызды рөл атқарды. Түркістандағы әдеби-сазды кеш бұл тұлғаның рухани мұрасын қазіргі заманға жеткізуге бағытталған. Қазанғаптың күйлері қазақ халқының мәдениетінің ажырамас бөлігі болып, оның өнерін бағалаушылардың санасында терең ұялады.
Қазанғаптың күйлері – қазақтың бай рухани мұрасының бір бөлігі. Оның шығармашылығы қазақ халқының тарихымен, мәдениетімен, дәстүрімен тығыз байланысты. Қазанғаптың күйлері әрбір тыңдаушының жүрегіне әсер етіп, қазақ өнерінің керемет туындылары ретінде танымал болып отыр.
