Тянь-Шань тауының 3000 метрден астам биіктіктегі қойнауында әлемдегі ең ұзын жылдамдықты автомагистральдарға арналған туннель – Тянь-Шань Жеңіс туннелі толығымен қазылып бітті. Бұл туннель Ұрымшы – Лоп-Нұр жылдамдықты автомагистралінің (бұдан әрі – Ұрымшы-Лоп-Нұр жолы) негізгі жобасы болып табылады. Ол іске қосылғаннан кейін, Тянь-Шань тауын көлікпен небәрі 20 минутта кесіп өтуге болады.
Әлемдегі ең ұзын жылдамдықты автомагистраль туннелі
Ұзындығы мыңдаған шақырымға созылған Тянь-Шань таулары Синьцзянның орталық бөлігін кесіп өтіп, аймақтың солтүстігі мен оңтүстігі арасындағы көлік қатынасын бөледі. Бұрын Синьцзянның астанасы Ұрымшыдан аймақтың оңтүстігіне жету үшін тауларды шығыстан айналып өтіп, картада «жарты шеңбер» сызуға тура келетін.
Тянь-Шань тауының солтүстігі мен оңтүстігін жылдамдықты автомагистральмен байланыстыру үшін 2019 жылы Ұрымшы-Лоп-Нұр жолының құрылысы басталды. Жоба 16 туннельді қамтиды, олар бағытты түзетеді және аймақтың солтүстігі мен оңтүстігін байланыстыра отырып, Тянь-Шань тауын кесіп өтеді. Олардың ішінде Тянь-Шань Жеңіс туннелі жобаның ең күрделі бөлігіне айналды.
Синьцзян Көлік басқармасының құрылыс бөлімінің бастығының орынбасары Гэн Цянның айтуынша, Тянь-Шань Жеңіс туннелінің ұзындығы 22,13 шақырымды құрайды. Оның құрылысы 2020 жылдың сәуір айында басталды және 4 жылдан астам уақыт ішінде мыңдаған жұмысшы оны аяқтау үшін барлық қиындықтарды жеңді.
Ұзындығы 22,13 шақырым болатын бұл туннель бұған дейінгі әлемдік рекордшы – Қытайдағы ұзындығы 4 шақырымға қысқа Циньлинь-Чжуннаньшань туннелінен асып түсті. Қытай инфрақұрылымы жылдамдықты автомагистраль туннельдері бойынша әлемдік рекордты қайта жаңартты.
Құрылыстың қиындықтары: «геологиялық мұражай»
Тянь-Шань Жеңіс туннелі 16 терең жарықшақ пен екінші реттік тектоникалық аймақтарды кесіп өтеді, құрылыстың орташа биіктігі 3000 метрден асады, ал туннель орналасқан аудандағы орташа жылдық температура минус 5,4°C. Мұндай нысанның құрылысы орасан зор қиындықтар туғызады.
Xinjiang Transport Investment Development Co., Ltd. компаниясының бас инженері Мяо Баодун атап өткендей, туннельді жарықшақтар мен бұзылған жыныстар сияқты әртүрлі геологиялық қиындықтардың болуына байланысты «геологиялық мұражай» деп атауға болады. Туннельдің ең үлкен тереңдігі 1112,6 метрге, ал ең терең тік шахтаның тереңдігі 700 метрден асады, бұл Қытайдағы рекорд болып табылады.
Көптеген техникалық жетістіктер
«Бұрын-соңды болмаған сынақтарға тап бола отырып, біз Қытайда өндірілген технологияларды толығымен пайдаланып, көптеген рекордтар орнаттық және өз саламызда алғашқы жетістіктерге қол жеткіздік», — деді Xinjiang Transport Investment Development Co., Ltd. компаниясының төрағасы Цуй Цзинчуань.
Тянь-Шань Жеңіс туннелінің құрылысы барысында жол туннельдерін зерттеуде алғаш рет көлденең бағытталған бұрғылау қолданылды; алғаш рет бір шақырымнан астам тереңдікте (1003 метр және 1900 метр) көлденең бұрғылау керн сынамасын алу арқылы жүзеге асырылды; инженерлік зерттеу саласында алғаш рет 2 шақырымнан астам қашықтыққа аса ұзын бұрғылау жүзеге асырылды. Сондай-ақ, екі ұлттық рекорд орнатылды: 1900 метр тереңдікте керн сынамасын алу және 2271 метрге бір жақты бұрғылау.
Сонымен қатар, туннель құрылысында Қытайда алғаш рет «қысқа учаскелер ұзын туннель үшін» технологиясы қолданылды және жол жобаларында алғаш рет механикаландырылған туннель қазу (TBM) қолданылды. Мяо Баодун үш туннельдік жүйе қолданылғанын түсіндірді: екі негізгі туннельдің арасында қызметтік галерея салынды, оны қазу қатты тау жыныстарын кесетін машинаны (TBM) пайдалану арқылы жүзеге асырылды, бұл жұмыс аймақтарының санын көбейтуге және туннельді қысқа учаскелерге бөлуге мүмкіндік берді. Бұл Қытайдағы туннель құрылысындағы технологиялық олқылықтарды жойып, құрылыс мерзімін 10 жылдан 4 жылдан астам уақытқа қысқартты.
Құрылыс қарқынын қамтамасыз ету үшін Тянь-Шань Жеңіс туннелі үшін арнайы Қытайда екі TBM әзірленіп, шығарылды. Сонымен қатар, әлемде алғаш рет TBM жабдығымен біріктірілген жынысты инъекциялық нығайтудың жаңа әдісі қолданылды, бұл осы саладағы шетелдік технологияларға тәуелділіктен арылуға мүмкіндік берді.
Нәтижесінде, Тянь-Шань Жеңіс туннелі 52 ай ішінде толығымен аяқталды. Жоба 14 мемлекеттік өнертабыс патентін, 38 пайдалы модель патентін алды және беделді халықаралық және қытайлық журналдарда 65 жарияланым жасалды, бұл Қытай мен әлемдегі туннель құрылысының деңгейін көтерді.
Тянь-Шань тауының солтүстігі мен оңтүстігі арасындағы байланыс
Ұрымшы мен Қорла арасында жиі қатынайтын жүк көлігінің жүргізушісі Ли Сун Тянь-Шань Жеңіс туннелінің толығымен қазылып біткенін естігенде қатты қуанды. Ол: «Бұл Синьцзянның солтүстігі мен оңтүстігі арасында жұмыс істейтін барлық жүргізушілер үшін тамаша жаңалық. Енді туннель ашылған соң, айналып өтудің қажеті жоқ», — деді.
Қазіргі уақытта Ұрымшыдан Қорлаға тек бір жылдамдықты жол арқылы жетуге болады, ол Тұрфан арқылы өтеді (G30 + G3012 маршруты). Бағыттың ұзындығы 470 шақырымнан асады, ал жол жүру уақыты шамамен 7 сағатты құрайды.
Тянь-Шань Жеңіс туннелі ашылғаннан кейін және әсіресе Ұрымшы-Лоп-Нұр жолының құрылысы 2025 жылы аяқталғаннан кейін, Ұрымшы мен Қорланы байланыстыратын тікелей жылдамдықты маршрут пайда болады. Бұл бағытты шамамен 170 шақырымға, ал жол жүру уақытын шамамен екі есеге қысқартады.
«Ұрымшы-Лоп-Нұр жолы ашылғаннан кейін мен үйге үш сағаттан сәл астам уақыт ішінде жете аламын. Бұл керемет жағдай», — деді Ұрымшыда жұмыс істейтін Қорла тұрғыны Ван Сяовэй.
Ұрымшы-Лоп-Нұр жолы G7 мемлекеттік жылдамдықты жолдар желісінің бір бөлігі болып табылады және Синьцзянның жол желісінде де, бүкіл ел ауқымында да маңызды рөл атқарады. Ол Синьцзянның солтүстік қалаларын аймақтың оңтүстік қалаларымен байланыстырады және Жоңғар және Тарым ойпаттары арасында жылдамдықты айналма жол жасайды.
Синьцзян Көлік басқармасының кешенді жоспарлау бөлімінің бастығы Вэй Синлян Ұрымшы-Лоп-Нұр жолының ашылуы аймақтың біріктірілген көлік желісін одан әрі жетілдіретінін, экономиканың дамуына, ресурстарды игеруге және туризмге ықпал ететінін, сондай-ақ «ішкі байланыс», «ауданға/ауданнан жылдам тасымалдау», «Синьцзянның солтүстігі мен оңтүстігін қосу» және «халықаралық интеграция» стратегияларын іске асыруды жеделдететінін атап өтті.
Соңғы жылдары Синьцзянның көлік инфрақұрылымы айтарлықтай жақсарды. Қазіргі уақытта аймақтағы жолдардың жалпы ұзындығы 227,9 мың шақырымға жетті, оның 11,8 мың шақырымы жылдамдықты магистральдар. Аймақтың барлық әкімшілік аудандары жылдамдықты жолдар дәуіріне енді: 108 округ пен қала екінші және одан жоғары дәрежелі жолдармен байланысқан, оның ішінде 102 округ пен қалада жылдамдықты автомагистральдарға шығу мүмкіндігі бар.
PS:
Тянь-Шань тауының қойнауынан өтетін Жеңіс туннелінің құрылысы – Қытайдың инженерлік саласындағы үлкен жетістігі. Бұл жоба Синьцзян өңірінің көлік инфрақұрылымын жақсартып, аймақтың экономикалық дамуына зор үлес қосады деп күтілуде.
