Қызылша – бұл өте жұқпалы жедел вирустық ауру, ол ауа тамшылары арқылы таралады және ауыр асқынулар мен өлімге әкелуі мүмкін. Кез-келген адам қызылшамен ауыруы мүмкін, бірақ бұл көбінесе балаларда кездеседі.
Әлемде бірде-бір ел қызылшадан қорғалмаған, халықтың иммундау деңгейі төмен өңірлерде вирустың таралуы үшін қолайлы жағдай туындайды, соның салдарынан бұр етудің пайда болу ықтималдығы артады және вакцинацияланбаған барлық балаларға қауіп төндіреді.
Аурудың белгілері:
Қызылша белгілері әдетте вируспен байланысқаннан кейін 10-14 күннен кейін пайда болады. Қызылшаның ең маңызды белгісі – айқын бөртпе.
Ерте белгілер әдетте 4-7 күнге созылады. Оларға мыналар жатады: мұрыннан су ағуы, жөтел, көздің қызаруы және көздің сулануы, ауыз қуысының шырышты қабатында ұсақ ақ дақтар. Бөртпе вируспен байланысқаннан кейін шамамен 7-18 күннен кейін пайда болады, әдетте бет пен мойынның жоғарғы бөлігінде. Ол шамамен 3 күн ішінде таралады, ақырында аяқ-қолдарда пайда болады. 5-6 күннен кейін бөртпе бозарып, кете бастайды. Қызылшадағы өлім-жітім осы аурудың асқынуларымен байланысты.
Қызылшаның асқынуларына мыналар жатады: соқырлық, энцефалит (бас миының ісінуіне және церебральды бұзылулардың дамуына әкелетін инфекция), ауыр диарея және ағзаның сусыздануы, құлақ инфекциясы, тыныс алумен байланысты ауыр жағдайлар, соның ішінде пневмония.
Ең қорқынышты қызылшадан кейінгі асқыну – склерозды паненцефалит, қызылша вирусы миды зақымдағаннан кейін, уақыт өткен соң (айлар немесе жылдар) бұл физикалық және психикалық деградацияға және мүгедектікке әкеледі. Сонымен қатар, қызылша иммундық қабілетті «жояды», осылайша ағза бұрын ауырып кеткен инфекцияларға да сезімтал болады.
Алдын алу: қызылшаның спесификалық емі жоқ. Қызылшаның алдын алудың жалғыз сенімді құралы-уақтылы қызылшаға қарсы екпе алу. Вакцина қауіпсіз және ағзаға вируспен күресуге көмектеседі. Иммунитетті қамтамасыз ету үшін балаларға вакцинаның екі дозасы салынуы қажет. Ұлттық вакцинация күнтізбесіне сәйкес вакцинация 12-15 ай және 6 жас аралығындағы балаларға жүргізіледі.
Қызылшаның аурушаңдық деңгейі жоғары елдерде қызылшаға қарсы жоспарлы вакцинациямен бірге, жаппай иммундау науқандарын жүргізу өте маңызды.
«Жетісу облысында қызылша бойынша эпидемиологиялық жағдай тұрақты. Жыл басынан бері қызылшаның 727 жағдайы тіркелді, оның 68%-дан астамы 14 жасқа дейінгі балалардың үлесіне тиесілі. Айта кету керек, аурушаңдық вакцинациядан бас тарту себебінен, сондай-ақ денсаулық жағдайына байланысты медициналық шектеу алған және жасы жетпегендіктен вакцинацияланбаған балалар арасында тіркелді, олардың үлес салмағы 78% құрады. Соңғы 2 айда қызылша ауруы 70%-ға төмендеді. Қосымша жаппай иммундау шеңберінде вакцинациялауға жататын адамдардың 99,4% (52562 адам) егілді»,- деп атап өтті Жетісу облысы СЭБД инфекциялық және паразиттік ауруларды эпидемиологиялық Бақылау бөлімінің басшысы Мейрамгүл Ұлықпанқызы.
Дегенмен қызылша жағдайлары тіркелуде, осыған байланысты ата-аналар балаларында қызылшаға қарсы екпелердің болуын тексеруі қажет. Екпелері болмаған жағдайда, тіркелген жері бойынша емханада вакцинациялауды ұсынамыз.
Эпидемиологиялық жағдайдың күрделенуінің негізгі себебі — қызылшаға қарсы жоспарлы иммундаумен қамтудың төмендеуі, вакцинациядан бас тарту санының өсуімен байланысты. Бірақ иммундау мәселесіне жеткілікті деңгейде көңіл бөлінбесе (уақытылы егілмеу, екпеден бас тарту), қосымша жаппай иммундаудың нәтижесінде қол жеткізілген жетістіктерді жоққа шығаруға болады. Балалар вакцинацияланбаған жерде аурудың өршуі пайда болады.
