Жасанды интеллект (ЖИ) күнделікті өмірімізге еніп, көптеген салаларда төңкеріс жасауда. Алайда технологиялық жетістіктермен қатар, оның қоршаған ортаға тигізетін әсері де күшейіп келеді. Солардың бірі – деректерді өңдеу орталықтарында (ДӨО) серверлерді салқындату үшін судың көп мөлшерде пайдаланылуы. Калифорния университетінің зерттеуіне сәйкес, GPT-4 секілді ірі тілдік модельдердің 100 сөз генерациялауы үшін 1,5 литрге дейін су жұмсалады. Бұл көрсеткіш әсіресе су тапшылығы байқалатын аймақтар үшін үлкен мәселе туғызуы мүмкін, деп жазды Todayinfo.kz сайты.
Жасанды интеллекттің жұмысы аса қуатты серверлердің үздіксіз қызмет етуін талап етеді. Бұл серверлер жоғары температураға дейін қызатындықтан, оларды салқындату үшін су пайдаланылады. ДӨО орналасқан аймаққа байланысты су тұтыну мөлшері де өзгеріп отырады. Мәселен, Техаста 100 сөз үшін 235 мл су қажет болса, Вашингтонда бұл көрсеткіш 1,5 литрге дейін жетеді. Судың мұндай көп мөлшерде пайдаланылуы табиғи ресурстарға елеулі салмақ түсіреді. Сонымен қатар, салқындату процесінде қолданылған су қайтадан өзен-көлдерге жіберілгенімен, ол әдетте жылы күйінде болады. Бұл табиғи экожүйелерге кері әсерін тигізіп, су жәндіктері мен өсімдіктерінің тіршілігін қиындатады.
Жасанды интеллекттің суды көп тұтынуы, әсіресе, құрғақшылық жиі кездесетін аймақтарда алаңдаушылық тудырады. Калифорния мен Техас секілді өңірлерде судың тапшылығы онсыз да үлкен мәселе болып отыр. Оның үстіне, жасанды интеллект жүйелеріне деген сұраныс күннен-күнге артып келеді. Егер тиімді шешімдер қабылданбаса, болашақта бұл проблема ушыға түсуі мүмкін. Бұдан бөлек, ЖИ тек су ғана емес, орасан зор электр энергиясын да қажет етеді. Көптеген деректерді өңдеу орталықтары әлі күнге дейін қазба отынмен жұмыс істейтін энергия көздеріне тәуелді. Бұл парниктік газдардың көбеюіне және климаттың өзгеруіне әсер етеді.
Экологиялық салмақты азайту үшін технологиялық компаниялар суды және энергияны үнемдеудің түрлі жолдарын іздеуде. Бірінші кезекте, жасанды интеллект модельдерінің жұмысын оңтайландырып, олардың есептеу қуатына деген қажеттілігін азайту көзделуде. Сонымен қатар, серверлерді салқындатудың балама әдістері қарастырылуда. Мысалы, арнайы жылу өткізгіш сұйықтықтарды пайдалану арқылы судың шығынын төмендетуге болады. Кейбір компаниялар деректерді өңдеу орталықтарын табиғи климаттық жағдайды тиімді пайдалану үшін суық аймақтарға орналастыруда. Мысалы, Исландия немесе Канадада салынған дата-орталықтар қоршаған ортаны аз ластап, суды үнемдеуге мүмкіндік береді. Бұдан бөлек, Google мен Microsoft сияқты ірі корпорациялар жаңартылатын энергия көздеріне инвестиция салып, көміртек ізін азайтуға тырысуда.
Жасанды интеллекттің қоғамға пайдасы зор, бірақ оның дамуымен бірге экологиялық жауапкершілік те артуы тиіс. Егер су тұтыну мәселесі назардан тыс қалса, болашақта бұл жаһандық экологиялық дағдарысқа алып келуі мүмкін. Дегенмен, көптеген технологиялық компаниялар суды тиімді пайдалану мен энергия шығынын азайту бойынша нақты қадамдар жасап жатыр. Егер осындай бастамалар кеңінен таралса, жасанды интеллект тек тиімді құрал ғана емес, табиғатқа зиян келтірмейтін тұрақты технологияға айналуы мүмкін.
