Президент әкімшілігінде ҚазҰУ профессоры Жұмагелді Елубаев ұсынған жаңа Конституция жобасына қатысты алаңдаушылық пайда болғаны белгілі болды. Бұл туралы Орда сайты жазды. Олардың айтуынша, әкімшіліктен адамдар «жаңа Конституция жобасы туралы естіп-білгені бар ма?» деп сұрап, құжатқа сілтеме берген. «Неге қызығып отырсыздар?» деген сауалға қысқа ғана: «Алаңдаулымыз» деген жауап қайтарылған.
Құжат қайда жарияланды?
Жоба «Параграф» ақпараттық платформасында орналастырылғанымен, оны тікелей жүктеу мүмкін емес. «34697530 нөмірлі құжат табылмады» деген хабарлама көрсетіледі. Дегенмен, «деректер актілеріне үш тілде сілтеме» деген бөлім арқылы құжатты көруге болады.
Негізгі өзгерістер қандай?
Құжатта елдің атауын өзгертуден бастап, билік құрылымы мен тіл мәртебесіне дейін ауқымды түзетулер ұсынылған. Олардың ішінде:
-
Мемлекет атауы — Қазақ Республикасы (қысқаша — Қазақия);
-
Президент мерзімі — 5 жыл, қатарынан екі мерзімнен артық емес;
-
Премьер-министрдің орнына вице-президент институтын енгізу;
-
Бір палаталы парламентке көшу.
Авторы кім?
Жобаның авторы — заң ғылымдарының докторы, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ профессоры, Kazakhstan Bar Association заң консультанттары палатасының төрағасы Жұмагелді Елубаев. Ол өзінің Facebook парақшасында жаңа Конституцияны әзірлеу — жеке бастамасы екенін атап өткен.
Сарапшы пікірі
Саясаттанушы Толғанай Үмбеталиева бұл жобаға қатысты былай дейді:
«Бұл жобада біз күшті президентті де, күшті парламентті де көреміз. Мәжілістің өкілеттігі өте кең — тіпті қазіргі және бұрынғы президентке қарсы тергеу жүргізуге дейін. Бұл парламенттің саяси салмағын айтарлықтай арттырады, мұндай модель АҚШ үлгісіне жақын».
