Мемлекет басшысының Жарлығымен 2022 жылы 8 маусымда Жетісудың жеке облыс болып қайта құрылған болатын. Осы үш жыл бойы аймақ әлеуметтік-экономикалық даму индикаторлары бойынша республикада үздік үштікке енді. Осы кезеңде облысқа 1,2 трлн теңге инвестициятартылды. Өңірде 712 мың гектар қайта айналымға кіріп, 500 мың гектардан астамы мемлекет меншігіне қайтарылды. Тұрғын үй құрылысы қарқын алып, 1 млн шаршы метр баспана салынды.Үш жылда әлеуметтік нысандардың 52 пайызы жаңарды. Қазіргі таңда 84 елді мекенге табиғи газ тартылды. Республикалық маңызы бар 500 шақырымға жуық жол реконструкциядан өтті, деп хабарлайды Todayinfo ақпараттық агенттігі Жетісу облысы әкімінің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Назарларыңызға 10 басты жетістіктер қатарын ұсынамыз:
1. Инвестициялық сала мен өнеркәсіпте. 2022-2024 жылдары жалпы көлемі 135 млрд теңгеден асатын 135 жоба жүзеге асты. Осы кезеңде облысқа 1,2 трлн. теңге инвестиция тартылса, оның 796 млрд теңгесі – жеке инвесторлар қаржысы.
Бұл ретте Талдықорған қаласында өндіріс аккумуляторларын шығаратын«Asma industrial» ЖШС, «Жетісу Мажико агрокешені» өсімдік май зауытын, «Стальбетон» кірпіш зауытын, Кербұлақ ауданында құрылысы жүріп жатқан тау кен байыту комбинатын т.б. атап өтуге болады. Инвестициялық жобаларды жүзеге асырудың арқасында 3,5 мың жаңа жұмыс орны ашылды.
2.Көлік-логистика саласында.Қазақстан-Қытай шекарасында орналасқан «Қорғас»ШЫХО, «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА, «Нұр жолы», «Достық» кедендік өткізу бекеттері, «Алтынкөл» станциясы жаңадан құрылған облыс экономикасының негізгі драйверіне айналды.
Бір ғана «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА-да құны 54 млрд теңгеден асатын 30 инвестициялық жоба іске қосылып, 1,8 мыңнан астам тұрақты жұмыс орны ашылды. Қазіргі кезде жалпы инвестиция көлемі 629 млрд. теңгеден асатын 38 жоба жүзеге асырылу үстінде, оларда 5 мыңнан астам жұмыс орны құрылады деп жоспарланған. Олардың ішінде өндірістік әлеуеттері зор және экспортқа бағытталған электр құрылғыларын, дайын металл өнімдерін, кофе өндіретін т.б. кәсіпорындар бар.
«Достық» станциясында да ауқымды жобалар жүзеге асырылуда. Автомобиль өткізетін жаңа пункт бой көтеріп, тәулігіне 1600 көлікке дейін жеткізілді. Жылына 3,9 млн тонна немесе 350 мың контейнер қабылдай алатын «Dostyk TransTerminal» және «Ett Dostyk» екі көпфункциялы жүк терминалы іске қосылды.
Президент тапсырмасымен Достық-Мойынты темір жол учаскесінің жол құрылысы биыл аяқталады. Учаскенің өткізу қабілеті тәулігіне 60 жұп пойызға дейін артады.
3. Агроөнеркәсіп кешенінде.Өңірде шығатын ауыл шаруашылығы өнімдерінің 65%, атап айтқанда қант қызылшасы, жүгері, бидай, соя, ет, сүт өнімдері өзімізде өңделеді. Десе де негізгі басымдықты қант өндірісіне аударып, тәтті түбір алқабы 3,3 есе ұлғайтылды. 13,7 мың гектардан өткен жылы шаруалар рекордтық 635 мың тонна рекордтық өнім алды. Өңірде төрт түлік саны еселеніп келеді.
Бүгінгі таңда облыста мал саны 2,5 млн-нан асса, соның 552 мың басы ірі қара, 2,0 млн. басы ұсақ мал, 224 мыңы жылқы.Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында 55 жаңа ветеринарлық пункт салынды.
2022-2024 жылдар аралығында пайдаланылмай жатқан 1,2 млн гектар жер анықталды. Осы уақытта 712 мың гектар қайта айналымға қосылып, 500 мың гектардан астамы мемлекет меншігіне қайтарылды.
4. Тұрғын үй құрылысында.Соңғы үш жылда барлық қаржыландыру көздерінен 1 млн. шаршы метр баспана салынды. 5 мыңға жуық пәтерлі 85 көп қабатты үй және 182 жеке тұрғын үй бой көтерді. Облыс орталығынан бөлек аудандарда, ауылдарда жаңа ықшам аудандар пайда болды. Бұл ретте қабылданған жүйелі шаралардың арқасында облыс орталығында тұрғын үй кезегі 8,3%-ға төмендеді, ал биыл қаладағы 1400-ден астам отбасын тұрғын үймен қамтамасыз ету жоспарлануда.Бұған қоса Жетісу облысында апатты үйлер мәселесі 90 пайызға шешілді.
5. Газдандыру мен ауыз сумен қамту бойынша. Облыс құрылғанға дейін аймақта небәрі 5 елдімекен газдандырылса, қазіргі таңда олардың саны 84-ке жетті. Ақсу, Сарқан, Алакөл аудандарын газбен қамту үшін құрылысы жүріп жатқан «Талдықорған-Үшарал» магистралды газ құбыры биыл салынып бітеді. Нәтижесінде облыста газдандыруға жататын 192 елдімекен көгілдір отынмен толық қамтылады.Алоблыстаорталық сумен қамту көрсеткіші –91,3%.
6. Жол құрылысы саласында. Республикалық маңызы бар 500 шақырымға жуық жол реконструкциядан өтті. Транзиттік әлеуеті зор «Талдықорған-Үшарал», «Үшарал-Достық» жолдары пайдалануға беріліп, «Сарыөзек-Көктал» тас жолы, оның ішінде Алтынемел асуының жолы жаңғыртылды. «Жаркент-Көктал» және «Жаркент-Қорғас» жолдарының негізгі учаскелері күрделі жөндеуден өткізілді. 30 жылдайжөндеу көрмеген «Үштөбе-Көпбірлік» автомобиль жолы қалпына келтірілді.
7. Туризм саласында. Жол қатынасының жақсаруы өңірде туризмнің дамуына серпін беруде. Балқаш көліне апаратын жолдың құрылысы аяқталады.Алакөл көліне дейінгі жол жасалып бітті. Үшарал әуежайының ұшып-қону алаңы ұзартылып, ірі ұшақтарды қабылдауға жағдай жасалды. Бұрханбұлақ сарқырамасына апаратын жолдың құрылысын бастауға қаржы бөлінді.Жасылкөлге дейінгіжол салына бастады.
Жалпы өткен демалыс маусымында облысқа келген туристер саны 2 млн. болды.
8. Әлеуметтік салада. Соңғы үш жылда әлеуметтік нысандардың 52 % жаңарды. 270 нысан бой көтеріп, күрделі жөндеуден өтті. Сарыөзек ауылында 250 адам қабылдайтын емхана іске қосылды. Инвесторлар Талдықорғанда онкологиялық орталық салады.
Денсаулық сақтау саласында емдеу мекемелерін білікті кадрлармен қамтамасыз ету мақсатында облыста өткен жылдан бері республикада бірінші болып ауылдық жерге келген дәрігерлерге 5 млн. теңгеден, қалаға келген дәрігерлерге 5 млн. теңгеден бір реттік көтерме ақы тағайындалды. Бүгінге дейін 110 дәрігерге көтерме ақы беріліп, маман тапшылығы 20,3 %-ға азайды.
Үш жылда білім беру саласында 20 нысан салынды. Олардың 15-і – мектеп. Саладағы бейімделген ғимараттар саны 69-дан 39-ға азайды. «Жайлы мектеп» жобасы аясында Жаркент қаласында 1200 орындық білім шаңырағы пайдалануға берілді. Достық станциясында салынып жатқан дәл осындай мектептің құрылысы аяқталуға жақын, биыл пайдалануға беріледі.Білім беру инфрақұрылымын қолдау қорының есебінен Талдықорғанның іргесіндегі Ынтымақ ауылында 1200 орындық мектеп ашылды. Ал қайтарылған активтер есебінен Панфилов, Кербұлақ аудандары және Текелі қаласына қарасты Рудничный ауылында 3 мектеп құрылысы жүргізілуде.
Әлеуметтік қорғау саласына келсек, облыс құрылғаннан бері өңірде мүгедектігі бар адамдар үшін 774 нысан бейімделді, инватакси саны 2 есеге өсті, сондай-ақ әлеуметтік қорғау саласында 20 жаңа нысан ашылды. Солардың қатарында Алакөл жағалауындағы жазғы сауықтыру лагері, аймақтағы тұңғыш иппотерапия орталығы, белсенді ұзақ өмір сүру орталықтары және балалар мен ересектерді оңалтуға арналған бірқатар заманауи орталықтарын атауға болады. Бүгінгі күні өңірде мүгедектігі бар адамдардың инфрақұрылымдарға қолжетімділік деңгейі 69%-ға жетті, бұл – еліміз бойынша үздік көрсеткіш.
9. Мәдениет және спорт саласында. Облыста бұқаралық спортты дамыту мақсатында 33 спорттық нысан пайдалануға берілді. Соның ішінде «Жетісу» кәсіби волейбол клубының оқу-жаттығу спорт кешені, сол сияқтыжеке инвесторлардың есебінен аталған клуб мүшелеріне арналған тұрғын үй, Үстел теннисі орталығы салынып, іске қосылды. Үш жылда өңірде 13 мәдени ошақ жаңадан тұрғызылды, соның бірі — Қаратал аудандық тарихи-өлкетану музейі. Сондай-ақ 10 нысан күрделі жөндеуден өтті. Олардың қатарында Шоқан Уәлихановтың «Алтынемел» мемориалды кешені де бар.
10. Абаттандыру мен көгалдандыру бағыты.Үш жылда өңірде 11 саябақ, 5 сквер және 2 аллея салынды, 21 саябақ жөндеуден өтті. 360 мың түп көшет отырғызылды. Жыл соңына дейін тағы 60 мың көшет отырғызылады. Бұл ретте жыл басынан бері «Таза Қазақстан» жалпыұлттық акциясына 17 мыңнан астам тұрғын қатысты. Сонымен қатар соңғы екі жылда өңірде 197 балалар ойын алаңдары абаттандырылды, биыл тағы 76 алаңды абаттандыру жоспарлануда. Аула аумақтарын абаттандыру бағытында да жүйелі жұмыстар жүргізілді. Мәселен, 2023-2024 жылдар аралығында 166 аула ағымдағы жөндеуден өтті. Олардың арасында Талдықорған қаласының 90-жылдардан бері жөндеу көрмеген «Ұлан» шағын ауданындағы аулалар да бар. Биыл тағы 51 аула абаттандырылады. Сондай-ақ 140 көпқабатты тұрғын үйдің шатырлары мен қасбеттерін жөндеу жоспарда бар.
Облыстың 3 жылдағы осы және өзге де өзгерістері туралы «Жетісу» телеарнасы фильм дайындағанын атап өтуге болады.
Мұның бәрі кешенді түрде алғанда өзендер өркетеген Жетісу өлкесінің халықтың өмір сүру сапасын жақсарту, ең алдымен, экономикалық өсу, әлеуметтік бағдарлану, инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру ісін одан әрі дамытуда әлеуеті зор екенін көрсетеді.
Фото: Жеңіс Ысқабай, Дмитрий Ерофеев
