Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі inform.kz сайтына сілтеме жасап хабарлайды.
2025 жылдың қыркүйек айында Нью-Йорк қаласында Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 80-ші мерейтойлық сессиясы өтуде. Бұл жиын – әлемнің 100-ден аса мемлекетінің көшбасшыларын, халықаралық ұйымдар мен сарапшыларды бір алаңға жинайтын жаһандық оқиға. Қазақстан атынан делегацияны Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бастап баруда. Мемлекет басшысы БҰҰ-ның болашағына қатысты тұтас көзқарасын білдіріп, жаһандық қауіптер мен реформалар жөнінде нақты ұсыныстар жасамақ.
БҰҰ-ның 80 жылдығы: тарихи сәт пен сын-қатерлер тоғысы
Қазақстанның БҰҰ жанындағы Тұрақты өкілі Қайрат Омаровтың айтуынша, мерейтойлық саммит – формалды кездесулер емес, шешім қабылдайтын маңызды алаң. Қазіргі таңда адамзат геосаяси шиеленістерге, климаттық дағдарысқа, цифрлық және биологиялық қауіптерге, сондай-ақ халықаралық құқықтың әлсіреуіне тап болып отыр.
Президент Тоқаев бұл жиында БҰҰ Жарғысының әмбебап құндылықтарын қуаттап, орнықты даму мақсаттарын жедел жүзеге асыру қажеттігін баса айтады. Қазақстанның басты ұстанымы – көпжақты ынтымақтастықты жаңғырту және ұйымды барлық елдердің мүдделеріне сай қызмет ететін шынайы алаңға айналдыру.
Қазақстанның БҰҰ-дағы орнықты қадамдары мен бастамалары
Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі ретінде тек сөзбен ғана емес, нақты істермен де белсенді қатысып келеді. Мемлекет өз бастамаларымен жаһандық күн тәртібіне ықпал етіп, бейбітшілік, даму және адам құқықтарын қорғау салаларында жүйелі жұмыс атқаруда.
-
Алматыдағы БҰҰ өңірлік орталығы – Президент Тоқаевтың бастамасымен құрылған бұл мекеме Орталық Азия мен Ауғанстан үшін орнықты даму мақсаттарын үйлестіруге бағытталған маңызды қадам.
-
Бітімгершілік миссиялар – Қазақстан Голан жоталарына ұлттық контингент жіберіп, бүгінде 160 әскери қызметкер БҰҰ шеңберінде бейбітшілікті сақтауда.
-
Ядролық қарусыздану – Қазақстан ядролық арсеналдан өз еркімен бас тартқан мемлекет ретінде халықаралық сенім мен қауіпсіздікке үлес қосып келеді. Семей полигоны зардабы аясында басталған гуманитарлық ұсыныстар – еліміздің жаһандық көшбасшылық рөлінің көрінісі.
БҰҰ реформалары: Қазақстан нақты ұсыныстар ұсынады
Президент Тоқаевтың пікірінше, БҰҰ-ны заманауи сын-қатерлерге бейімдеу – басты міндет. Бұл ретте:
-
Қауіпсіздік Кеңесінің құрамын қайта қарау,
-
Бас Ассамблеяның рөлін күшейту,
-
Цифрлық технологиялар, жасанды интеллект, климат және биоқауіпсіздік мәселелерін қамтитын жаңа форматтар енгізу ұсынылады.
Қазақстан үшін бұл реформалар – тек құрылымдық өзгерістер ғана емес, БҰҰ-ның беделін және тиімділігін сақтап қалудың негізгі тетігі.
Өңірлік ынтымақтастық: Орталық Азияны біріктіретін бастамалар
Алматыда ашылған БҰҰ өңірлік орталығы су ресурстары, энергия, климат, қалалық даму, цифрландыру, білім беру және қаржыландыру бағыттары бойынша кешенді жұмыс атқарады. Бұл орталық UN Plaza ғимаратында орналасқан және БҰҰ-ның 18 бөлімшесінің басын біріктіріп отыр.
Сонымен қатар, Қазақстан 2026 жылы БҰҰ-мен бірге Өңірлік экологиялық саммит өткізуді және 2026 жылды Еріктілердің халықаралық жылы деп жариялауды ұсынды. Бұл шешімдер миллиондаған адамдарды нақты жобаларға тартуға мүмкіндік береді.
Президент Тоқаевтың үндеуі: Жаһандық үн мен ұлттық жауапкершілік
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев БҰҰ Бас Ассамблеясының жалпы пікірсайыстарында алғашқы болып сөз сөйлейді. Оның баяндамасында мынадай басым бағыттар қамтылады:
-
Халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздік,
-
Ядролық қаруға тыйым салу,
-
Климаттық тұрақтылық және су қауіпсіздігі,
-
Цифрлық трансформация мен инклюзивті қоғам құру.
Сонымен қатар, Президент Қазақстанның жаһандық бастамаларға жауапты қатысушы ретінде өз орнын айқын көрсетіп, орта державалар да халықаралық тәртіпке үлес қоса алатынын дәлелдейді.
Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымы аясындағы қызметі – жаһандық бейбітшілік пен тұрақтылықты нығайтуға бағытталған жауапты қадам. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Нью-Йоркке сапары мен сессияда айтылатын бастамалары БҰҰ-ның болашағына жаңа серпін бермек. Бұл – елдің халықаралық беделін арттырып, көпжақты дипломатияның жаңа кезеңіне жол ашатын маңызды кезең.
