Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек Air Astana әуе компаниясының ұшақтары Қазақстанға тиесілі емес екенін және бұл үлкен тәуекелдерге әкелетінін мәлімдеді. Todayinfo.kz тілшісінің хабарлауынша, депутат бұл мәселені Мәжілісте өткен үкімет сағатында көтерді.
Ирландияда тіркелген ұшақтар: Air Astana кімге тиесілі?
Базарбектің айтуынша, Air Astana компаниясы өзінің әуе кемелерін шетелде тіркеген.
«Біз Air Astana-ның әуе паркі Кариб аралдарында, әсіресе Арубада тіркелгенін білеміз. Кейінірек барлық ұшақ Ирландияда тіркелді. Азаматтық авиация жөніндегі конвенцияның 17-бабына сәйкес, әуе кемелері қай мемлекетте тіркелсе, сол мемлекеттің ұлтына жатады. Яғни, Air Astana-ның 50-ге жуық ұшағы Ирландияда тіркелген. Жоғарыда аталған конвенцияның талаптарына сәйкес, іс жүзінде Air Astana – ирландиялық компания. Біз бюджеттен миллиардтаған субсидияларды қазақстандық емес компанияға бөліп отырмыз», — деді Базарбек.
Қос тіркеу: заңсыз ба?
Депутат Азаматтық авиация жөніндегі конвенцияның 18-бабына сәйкес, қос тіркеуге тыйым салынғанын атап өтті – бұл қос азаматтық сияқты.
«Жылжымалы жабдықтарға халықаралық кепілдіктер туралы Кейптаун конвенциясының 20-бабына сәйкес, белгілі бір мемлекетте тіркеу екінші тараптың келісімімен жүзеге асырылады. Біздің үкімет ұшақтарды Ирландияда тіркеуге рұқсат берді ме? Жауап бар: 2012 жылы біздің үкімет Air Astana-ның бүкіл әуе паркін Ирландияда тіркейтін құжатты іс жүзінде ратификациялап, қол қойды және Қазақстан бұнымен келіседі.»
Ұлттық әуе компаниясына миллиардтаған субсидия: не үшін?
«Онда біз ұлттық әуе компаниясын қолдауға миллиардтарды неге жұмсаймыз? Бұл ирландиялық әуе компаниясы. Ирландия әуе лизингі индустриясының халықаралық орталығы мәртебесіне ие. Ирландия әуе лизингі қызметіне сертификаттауды талап етпейді. Әуе лизингі компаниялары үшін табыс салығының мөлшерлемесі 1,25 пайыз. Яғни, Ирландияда болу тиімді, бірақ «Х сағаты» туындаған жағдайда бұл ұшақтардың Ирландияда қалу қаупі жоғары», — деп түсіндірді депутат.
Питер Фостерге қатаң ескерту
Бұдан соң Базарбек компания басшысы Питер Фостерге қарата сөз сөйледі.
«Ренжімеңіз, бұл ұлттық мүдде. Сіз лордтарға, өкілдер палатасына барған кезде, олардың алдында басқаша жауап бересіз, барлық материалдарды ұсынасыз. Ал бұл ұлттық Парламент, Мәжіліс, халықты сыйлаңыз. Халық Air Astana-ның қызметінен зардап шекті», — деп аяқтады сөзін депутат.
Министрдің жауабы: «Ұшақтардан айырылып қалу қаупі жоқ»
Мәжіліс кулуарында журналистер бұл мәселеге қатысты Көлік министрі Марат Қарабаевтан пікір сұрады.
«Ұшақтардан айырылып қалу қаупі жоқ. Компанияның өзі Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген. Әңгіме әуе борттарын тіркеу туралы болып отыр. Халықаралық тәжірибе бар, көптеген елдер өздерінің әуе кемелерін белгілі бір жерде тіркейді. Бұл көптеген факторларға, соның ішінде сақтандыру полистерін қамтамасыз етуге байланысты. Сондықтан компаниялар осындай қадамға барады», — деп түсіндірді министр.
Ол сондай-ақ әуе компаниясы борттардың бір бөлігін лизингке алғанын, олардың бұрыннан басқа елдерде тіркелгенін атап өтті.
Қорытынды:
Air Astana ұшақтарының Ирландияда тіркелуі ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіре ме? Бұл мәселе әлі де талқылану үстінде.
