Қазақстанда жолаушылар тасымалы саласындағы мемлекеттік бақылау функцияларының бір бөлігін өзін-өзі реттейтін ұйымдарға беру мәселесі талқылануда. Бұл өзгерістер такси жүргізушілерінің табысына тікелей әсер етуі мүмкін. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Жаңа заңның мақсаты қандай?
3 ақпан 2025 жылы ҚР Көлік министрі Марат Қарабаев Мәжілісте жаңа заң жобасын таныстырып, оның негізгі мақсаттарын атап өтті:
- Жолаушылар тасымалын реттеу жүйесін жетілдіру
- Такси агрегаторларындағы тарифтердің ашықтығын қамтамасыз ету
- Такси жүргізушілерінің еңбек тәртібі мен көлік қауіпсіздігін бақылау
Министрдің айтуынша, бұл өзгерістер такси нарығында әділетті бәсекелестік орнатуға көмектеседі.
Депутаттардың сыны: жаңа ережелер кімге тиімді?
Алайда, депутаттар бұл ұсынысқа күмәнмен қарап отыр. Олардың пікірінше, өзін-өзі реттейтін ұйымдарда қажетті ресурстар мен өкілеттіктер жетіспейді, бұл жол қауіпсіздігіне кері әсер етуі мүмкін.
Мәжілісмендер монополия қаупі мен бағаның жасанды өсуі туралы да ескертті. Егер жаңа заң қабылданса, 500 мыңнан астам такси жүргізушісі қиындықтарға тап болуы мүмкін.
Мәжіліс спикерінің ұстанымы
Мәжіліс спикері Ерлан Қошанов жаңа тәсілдерді қолдағанымен, реформалардың такси жүргізушілерінің табысына кері әсер етпеуі керектігін айтты. Ол сондай-ақ:
- Жол қауіпсіздігі мен жолаушылардың өмірін сақтандыру міндетті түрде заңда көрсетілуі керек
- Такси қызметкерлерінің мүддесін ескеру маңызды
- Жаңа жүйені пилоттық режимде сынап көру қажет
Жаңа заң такси жүргізушілеріне қалай әсер етеді?
- Монополия қаупі: Егер өзін-өзі реттейтін ұйымдар нарыққа толық бақылау жасайтын болса, такси жүргізушілері агрегаторлар белгілеген тарифтерге тәуелді болып қалады.
- Шығындардың өсуі: Міндетті техникалық тексерулер мен қосымша сақтандыру талаптары жүргізушілердің шығынын арттыруы мүмкін.
- Табысқа әсері: Егер тарифтік саясат өзгерсе, жеке такси жүргізушілерінің табысы төмендеуі мүмкін.
Такси жүргізушілері мен қоғам қалай қабылдауда?
Қарапайым таксистер бұл өзгерістерге наразы. Олардың айтуынша, қазіргі агрегаторлар (Yandex, Bolt, Indrive) онсыз да комиссияны көтеріп, жүргізушілердің табысын азайтып отыр.
Кейбір сарапшылар такси қызметін заңдастырудың қажеттілігін мойындайды, бірақ бұл шешім такси жүргізушілері үшін тиімді болуы керек дейді.
ps
Жаңа заң жобасы такси нарығына көп өзгеріс әкелуі мүмкін. Егер заңда жүргізушілердің құқықтары мен мүдделері ескерілмесе, олардың табысы төмендеп, қызмет көрсету сапасы нашарлауы ықтимал. Сондықтан, бұл реформаны жүзеге асырмас бұрын, такси жүргізушілері мен қоғамның пікірін ескеру маңызды.
