Қазақстанда интернет алаяқтары азаматтарды тағы да арбаудың жаңа әдісін тапты – енді олар өздерін «ұрланған ақшаны қайтаруға көмектесетін» құтқарушылар ретінде көрсетіп отыр. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды. Facebook желісінде белсенді таралып жатқан жарнамада қазақстандықтарға небәрі 36 сағат ішінде бұрынғы алаяқтардың құрбаны болған қаражатты қайтаруға уәде беріледі. Алайда бұл – екінші рет жасалатын алаяқтық әрекеттің жаңа түрі.
Жалған үміт: жарқын уәде – ащы шындық
Алаяқтар бұл жолы қоғамдық сенімді күшейту үшін танымал заңгерлердің және нақты компаниялардың атын пайдаланған. Мәселен, олар заңгер Марат Башимовтың екі ай бұрынғы «Заң бойынша» телехабарынан алынған скриншотты жарнамада қолданған. Алайда сол шығарылымда Башимов жеке өмірге қол сұқпау тақырыбын көтерген, ал оны алаяқтар ақша қайтару жобасына қолдау көрсетіп жатқандай етіп көрсеткен.
Сонымен қатар, жарнамада халықаралық ITS (Investment Trade Solution) компаниясының логотипі қолданылған. Алаяқтар оны криптовалюта алаяқтарына қатысы бар етіп көрсеткісі келген. Шын мәнінде, ITS – лицензиясы бар, жыл сайын аудиттен өтетін және сенімді деп танылған инвестициялық платформа.
Қай компания жарнамалап отыр?
Алаяқтық жарнама IR-company деп аталатын ұйым атынан жүргізілуде. Бұл ұйым өз қызметі туралы нақты ешқандай ақпарат бермейді. Сайтында тек жалпы сипаттағы мәтіндер, интернеттен жүктеп алуға болатын фотосуреттер мен күмәнді «сертификаттар» ғана бар.
Бір «құжаты» тіпті Еуропада танымал медициналық құқық маманы Айлин Герхардтың атымен «расталған». Алайда ол қаржылық алаяқтықпен күреске еш қатысы жоқ. Демек, оның аты-жөні мен бейнесі рұқсатсыз пайдаланылған.
Қайталап алданбау үшін не істеу керек?
Мамандардың айтуынша, ешқандай ресми әрі заңды ұйым азаматтарға ұрланған ақшаны 36 сағат ішінде қайтарып беруге уәде бермейді. Мұндай жағдайлар полицияға шағым беруді, тергеу амалдарын және ұзақ процесс жүргізуді талап етеді. Көп жағдайда мұндай процестер сәтті аяқталмауы да мүмкін.
Алаяқтардың құрбаны болмау үшін мынадай кеңестерді есте ұстаңыз:
-
Компания сайтының лицензияларын, нақты байланыс мәліметтерін және шынайы пікірлерін тексеріңіз;
-
Белгісіз сілтемелерге кірмеңіз, ақша аудармаңыз, жеке деректеріңізді енгізбеңіз;
-
«Ақшаны тез қайтарамыз» деген жалған уәделерге сенбеңіз;
-
Күмәнді жарнамаларды әлеуметтік желілерде жаппай бөліспеңіз.
Сарапшылар ескерткендей:
«Бірінші рет алданған адам эмоционалды түрде әлсіреп, үмітке сенгісі келеді. Бұл – екінші алаяқтық толқынының басты нысанасы. Сондықтан, әсіресе осындай сәтте абай болу қажет», – дейді киберқауіпсіздік сарапшысы.
