2025 жылғы 31 тамыздан бастап Қазақстанда салынып жатқан үйлерден тұрғын үй сатып алу кезінде төлем тәртібін өзгертетін түзетулер күшіне енеді. Енді үлестік қатысу шарттары бойынша жылжымайтын мүлікті тек қолма-қол ақшасыз сатып алуға болады. Мұндай норма тұрғын үй құрылысы, автомобиль жолдары және мүгедек адамдарды тасымалдау мәселелерін реттейтін бірқатар заңнамалық актілерге өзгерістер енгізу туралы заңда бекітілген, деп хабарлайды Todayinfo агенттігі Zakon.kz-ке сілтеме жасап.
Неліктен өзгерістер енгізіледі
Түзетулердің басты мақсаты — үлескерлерді құрылыс салушылар тарапынан ықтимал қаржылық алаяқтықтан қорғау. Тек қолма-қол ақшасыз төлемдерді пайдалану қаражат «қолдан қолға« берілетін және ресми құжаттарда тіркелмеген жағдайларды болдырмауға мүмкіндік береді. Осылайша, үлескерлердің ақшасы уәкілетті компаниялардың банктік шоттарына тікелей түседі, бұл есеп айырысудың ашықтығын қамтамасыз етеді және үлестік құрылысқа қатысатын азаматтар үшін қауіпсіздік деңгейін арттырады. Заңдарда не өзгереді
Бұған дейін Қазақстанда жалпы ереже болған: төлемдерді қолма-қол ақшамен де, қолма-қол ақшасыз да жүргізуге болатын. «Төлемдер және төлем жүйелері туралы« Заңның 25—бабында мүмкін болатын тәсілдер келтірілген:
қолма-қол ақша беру;
электрондық ақша аудару;
төлем құжаттарын пайдалану;
міндеттемені немесе төлем туралы бұйрықты ресімдеу;
электрондық төлем құралдары арқылы операциялар.
Алайд бұдан былай түзетулерге пункта 9-1 енгізілді. Ол жерде тікелей салынып жатқан көппәтерлі және жеке тұрғын үйлердегі үлестерді сатып алу кезінде есеп айырысу тек қолма-қол ақшасыз ғана мүмкін болады. Оның ішінде банк арқылы уәкілетті компанияның шотына қолма-қол ақша енгізуге жол беріледі, бірақ үлестік қатысу туралы тіркелген шарт міндетті түрде болған кезде. Қайталама нарық және басқа мәмілелер шектеулер тек үлестік құрылысқа қатысты.
Егер қайталама нарықта пәтер сатып алушы мен сатушы қолма-қол ақшаны немесе есеп айырысудың басқа заңды түрлерін пайдалануға құқылы.
Мемлекет үлестік нарыққа шектеулер енгізгенімен, іс жүзінде тұрғын үй сатушыларының төлем шарттарын өздері белгілеуі сирек емес. Бұл ретте Қазақстанның «тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңында сатып алушыға төлем нысанын таңдау еркіндігіне тікелей кепілдік беретін норма жоқ. Сатушының төлемнің әртүрлі нысандарын қабылдау міндеті заңнамалық деңгейде бекітілген кейбір көрші елдерден айырмашылығы, Қазақстанда бұл тақырып реттелмеген күйінде қалып отыр. Бұл тараптар арасындағы даулар мен қақтығыстарға жол ашады.
Қорытынды
2025 жылғы 31 тамыздан бастап құрылысқа үлестік қатысу бойынша барлық мәмілелер тек қолма-қол ақшасыз есеп айырысу арқылы ғана мүмкін болады. Қайталама нарықта және үй сатып алудың басқа түрлерінде қолма-қол ақшаны пайдалану мүмкіндігі сақталады. Заңнамалық база тұтынушы үшін төлем формасын таңдауға кепілдік бермейді, бұл сатушылар тарапынан ерікті шарттарға орын қалдырады.
Сурет: azattyq—ruhy
