Қазақстандық кәсіпкерлер ҚҚС (НДС) өсіміне қарсы петиция ұйымдастыруда
Қазақстанда бизнес-қоғамдастықтың салық саясатына қатысты наразылығы күшейіп келеді. Ұлттық экономика министрлігі қосылған құн салығының (ҚҚС) 12%-дан 20%-ға дейін көтерілуі мүмкін екенін талқылауда. Бұл шешім кәсіпкерлер тарапынан қатты сынға ұшырады. Бизнес өкілдері аталмыш бастаманың экономикалық салдары ауыр болатынын айтып, петиция ұйымдастырып, тіпті референдум өткізуді талап етуде. Бұл туралы Todayinfo хабарлайды.
ҚҚС өсімі: экономикаға әсері қандай?
Налогтық сарапшы, бірнеше бизнес-кеңес платформаларының негізін қалаушы Файзирахман Мияновтың пікірінше, ҚҚС-ты көтеру тек ішкі экономикалық факторлармен ғана емес, сонымен қатар сыртқы міндеттемелермен де байланысты болуы мүмкін. Оның айтуынша, бұл шара:
- Тауарлар мен қызметтердің өзіндік құнының артуына;
- Бағаның қымбаттауына;
- Инфляцияның үдеуі мен экономикалық стагнацияға әкелуі мүмкін.
Сарапшы бұл өзгерістің салдары бизнес үшін ғана емес, қарапайым азаматтарға да ауыр тиетінін айтады.
«Кедейлік салығы» немесе кәсіпкерлерге қысым
Ұлттық экономика министрлігі салық реформасын әзірлеуде, оның ішінде ҚҚС-ты арттыру, салық салу шегін төмендету және еңбекақы қорына жүктемені азайту қарастырылған. Бұл өзгерістердің мақсаты – салықтық жүктемені өндіріс кезеңінен сатылым кезеңіне ауыстыру. Алайда, Файзирахман Миянов бұл тәсілді әділетсіз деп санайды.
«Қазіргі таңда әрбір жұмыс істейтін қазақстандық жалақысының 40%-ын салықтарға төлейді. Бұл үлкен қаржылық ауыртпалық. ҚҚС өсімі қарапайым тұтынушылар үшін қосымша шығынға алып келеді», – дейді сарапшы.
Қазіргі ереже бойынша, жылдық айналымы 78 млн теңгеден асатын кәсіпкерлер ҚҚС төлеушілер санатына кіреді. Ал жаңа ұсыныс бойынша бұл шек 15 млн теңгеге дейін төмендемек. Бұл 300 мыңға жуық кәсіпкерге қосымша салық жүктемесін тудырады, нәтижесінде бизнес табысының бір бөлігі жоғалады және шығындар тұтынушыларға ауысады.
Бизнес көлеңкеге кетуі мүмкін
Кәсіпкерлер үшін салық ауыртпалығының артуы олардың бір бөлігінің «көлеңкелі экономикаға» кетуіне немесе мүлде жабылуына алып келуі мүмкін. Сонымен қатар, бұл шетелдік инвесторлардың Қазақстан нарығына деген қызығушылығын төмендетуі ықтимал.
Салыстырмалы түрде, Өзбекстанда ҚҚС мөлшерлемесі – 12%, ал кейбір коммуналдық қызметтер мен экспорттық операцияларға нөлдік ставка қолданылады. 2028 жылға дейін ҚҚС мөлшерлемесін көтеру жоспарланбаған.
ҚҚС өсімі: сыртқы ықпал бар ма?
Файзирахман Мияновтың пікірінше, бұл бастама Қазақстанның экономикалық мүддесінен гөрі, сыртқы ұйымдардың талаптарымен байланысты болуы мүмкін. Сарапшы атап өткендей, 2010 жылы Қазақстан Дүниежүзілік банкпен салық реформасын жүзеге асыру туралы келісімге қол қойды, оған 17 млн доллар несие бөлінді. Осы келісімнің бір тармағында ҚҚС мөлшерлемесін арттыру туралы шарт қарастырылған.
Ірі бизнеске жеңілдіктер, қарапайым халыққа ауыртпалық
Жаңа салық реформасы аясында тұрғын үй секторына берілетін жеңілдіктер алынып тасталуы мүмкін. Бұл пәтер бағасының қымбаттауына және тұрғын үйге қолжетімділіктің төмендеуіне алып келеді. Алайда, автокөлік өндірісі, жер қойнауын пайдаланушылар және ірі корпорациялар үшін жеңілдіктер сақталмақ. Бұл әділетті ме деген сұрақ кәсіпкерлерді алаңдатып отыр.
Бизнес референдум талап етуде
Қазіргі таңда кәсіпкерлер WhatsApp-та «ҚҚС өсіміне қарсымыз» атты топ ашып, өз позицияларын білдіруде. Олар петицияға қол жинап, үкіметтің шешіміне ықпал етуге тырысуда. Егер бұл әрекеттер нәтиже бермесе, бизнес-қауымдастық референдум өткізу туралы бастама көтермек.
«Бұл өзгеріс бүкіл елге әсер етеді. Сондықтан біз халық пен бизнес бірігіп, билікке өз пікірімізді жеткізуіміз керек», – деп түйіндеді Миянов.
ps
Қазақстанда ҚҚС мөлшерлемесін арттыруға қатысты қызу пікірталас жүріп жатыр. Бұл бастамаға қарсы шыққан кәсіпкерлер петиция ұйымдастырып, референдум өткізуді талап етуде. Егер өзгеріс қабылданса, тауарлар мен қызметтер қымбаттап, бизнеске қысым артады, ал кейбір компаниялар нарықтан кетуі мүмкін. Билік бұл ұсыныстың барлық ықтимал салдарын ескеріп, бизнес-қоғамдастықтың пікірін ескеруі қажет.
