Қазақстандық сарапшылар инфляцияның үдеуі және салық реформаларының енгізілуі аясында ел экономикасына қатысты болжамдарын нашарлатты. 2025 жылы инфляция деңгейі 10,6%-ға жетуі мүмкін, бұл бұрынғы 9,4% болжамынан жоғары.
Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды.
Инфляция және базалық мөлшерлеме
2024 жылдың қаңтарында айлық инфляция 1,1%-ға жетті, бұл соңғы 11 айдағы ең жоғары көрсеткіш. Бұл тренд бағалардың одан әрі өсу қаупін күшейтті.
Қаржы нарығының мамандары Ұлттық банктің базалық мөлшерлемені көтеруі мүмкін екенін болжайды. 7 наурызда өтетін отырыста сарапшылардың 37%-ы мөлшерлеменің артуын күтсе, көпшілігі оның өзгеріссіз қалатынын айтады.
✅ Алдағы 12 айда базалық мөлшерлеме 14,5%-ға жетуі мүмкін (бұрын 14% деп болжанған)
✅ Реалдық мөлшерлеме 3,9%-ға дейін төмендеуі ықтимал (қазіргі 6,35%-дан төмен)
Бұл қатаң ақша-несие саясаты ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкін екенін көрсетеді.
Теңге бағамы және оған әсер ететін факторлар
Қысқа мерзімді перспективада теңгені қолдайтын негізгі факторлар:
- Жоғары пайыздық мөлшерлемелер
- Салық кезеңі (ұлттық валютаға сұраныстың дәстүрлі артуы)
- Ұлттық банктің интервенциялары
Алайда ұзақ мерзімді перспективада теңгенің құлдырау қаупі сақталуда.
📉 USD/KZT болжамдары:
- 1 айдан кейін – 513,9 теңге/$ (қазіргі бағам – 510,7)
- 1 жылдан кейін – 551,2 теңге/$ (бұрынғы болжам – 552,5)
Теңге бағамына әсер ететін негізгі фактор – Brent мұнайының бағасы. Сарапшылар 2025 жылы мұнай бағасы 69,3 доллар/баррель деңгейінде болатынын болжайды. Бұл Қазақстан бюджетінде белгіленген 75 доллар/баррель бағасынан төмен.
Қазақстан экономикасына әсері
Экономикалық өсім бойынша болжамдар да нашарлады.
📉 12 ай ішінде ЖІӨ өсімі 4,1% деңгейінде болжануда (бұрын 4,3% болған)
Бұл мұнай бағасының төмендеуі, жоғары қаржы шығындары және 2024 жылғы жоғары база әсерімен байланысты. Теңіз кен орнын кеңейту жобасы аяқталғаннан кейін экономикалық өсім баяулауы мүмкін.
Инфляцияның негізгі себептері
📌 Әлемдік шикізат бағасы – мұнай мен басқа экспорттық тауарлардың бағасының құбылуы теңге бағамына және импорттық тауарлардың қымбаттауына әсер етеді.
📌 Салық реформалары – жаңа салықтық өзгерістер бизнестің жүктемесін арттырып, бағаның көтерілуіне ықпал етуі мүмкін.
📌 Ақша-несие саясаты – жоғары базалық мөлшерлеме инфляцияны тежесе де, экономикалық өсімді шектейді.
📌 Азық-түлік бағасының өсуі – Қазақстанда инфляцияның негізгі қозғаушы күші азық-түлік тауарлары болып қала береді.
Қазақстандағы инфляцияның тарихи трендтері
📊 2022 жылы – 20,3% (соңғы 20 жылдағы рекорд)
📊 2023 жылы – 9,8% (Ұлттық банк шараларының нәтижесінде төмендеді)
📊 2014-2024 жылдардағы орташа инфляция – жылына 8-9%
📈 2025 жылы инфляцияның қайта қарқын алуы алаңдаушылық туғызуда, бірақ оның нақты деңгейі мұнай бағасы, Ұлттық банктің шешімдері және макроэкономикалық факторларға байланысты болады.
2025 жылы Қазақстанда инфляция 10,6%-ға жетуі мүмкін, бұл экономикалық өсімге теріс әсер етеді. Ұлттық банк базалық мөлшерлемені ұзақ уақыт жоғары деңгейде сақтауы мүмкін, ал теңге бағамы 551,2 теңгеге дейін әлсіреуі ықтимал.
Мұндай жағдайлар азаматтардың сатып алу қабілетінің төмендеуіне, бизнес шығындарының артуына және экономикалық белсенділіктің баяулауына әкелуі мүмкін. Қазақстанның экономикалық тұрақтылығы энергия ресурстарының бағасына, қаржы саясатының тиімділігіне және салық реформаларының жүзеге асырылуына тәуелді болмақ.
