Қазақстанда шетел азаматтарына жеке сәйкестендіру нөмірін (ЖСН) беру процесінде ірі заңбұзушылықтар анықталды. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды. Құқық қорғау органдары бірнеше ай бойы жүргізілген тексерістер нәтижесінде, жалған құжаттар негізінде ЖСН алу схемасының жолын кесті.
Алаяқтық әрекеттер негізінен шетелдіктердің, әсіресе Ресей азаматтарының ЖСН-ді Қазақстанға келмей-ақ, делдалдар арқылы рәсімдеуінен туындаған. Бұл заңсыз қызметтер интернет арқылы кең таралған.
Ішкі істер министрлігі алаяқтық фактілерін растады
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі (ІІМ) әлеуметтік желілерде тараған ақпаратты растады. Министрлік деректеріне сәйкес, ЖСН шетелдік азаматтарға тек жеке қатысу арқылы берілуі тиіс. Алайда, делдалдардың көмегімен бұл талап айналып өтілген.
«Қазіргі таңда делдалдар арқылы берілген заңсыз ЖСН-дер кері қайтарылып, иелері полиция бөлімдеріне түсініктеме беру үшін шақыртылуда. Сонымен қатар, құжаттарды қолдан жасау фактілері бойынша қылмыстық іс қозғалды», – деп мәлімдеді ІІМ баспасөз қызметі.
Биометриялық жүйе – болашақта алаяқтыққа тосқауыл
Мемлекет тарапынан бұндай заңбұзушылықтардың алдын алу үшін жаңа биометриялық идентификация жүйесі әзірленіп жатыр. Бұл технология арқылы азаматтардың жеке келбеті мен биометриялық деректері салыстырылып, делдалдардың араласуына жол берілмейді.
Сонымен қатар, көші-қон процестерін бақылау және талдау мақсатында Migration.enbek.kz порталы іске қосылды. Бұл жүйе арқылы Қазақстанға келетін шетел азаматтарының барлығы бір дерекқорда тіркеліп, олардың елдегі мәртебесі мен құқығы заң аясында бақыланады.
Сандар сөйлейді: Ресей азаматтары – көш басында
2024 жылы Қазақстанда 435 408 шетелдік ЖСН алған, оның ішінде 233 013-і Ресей азаматтары. Ал тұрақты тұруға рұқсат алған ресейліктердің саны – 87 мыңнан асады. Тек 2025 жылдың алғашқы тоқсанында 9 мыңнан астам ресейлікке ЖСН берілген. Бұл көрсеткіштер шетелдік азаматтар арасында Қазақстандағы ресми тіркеуге деген сұраныстың жоғары екенін көрсетеді.
Finratings.kz кеңестері: ЖСН алу кезінде абай болыңыз
Мамандар шетел азаматтарына заңсыз рәсімделген ЖСН-нің салдары ауыр болуы мүмкін екенін ескертеді. Finratings.kz ұсынған бірнеше маңызды кеңес:
-
ЖСН тек жеке қатысу арқылы рәсімделуі тиіс.
-
Делдалдармен жұмыс істеу кезінде олардың ресми мәртебесіне көз жеткізіңіз.
-
Интернеттегі күмәнді ұсыныстардан бас тартыңыз.
-
ЖСН мәртебесін ұлттық реестр арқылы үнемі тексеріп отырыңыз.
-
Ресми органдардан ғана кеңес алыңыз.
-
Жеке құжаттарыңызды бөгде адамдарға бермеңіз.
-
Қазақстан заңдарын үйреніп, құқықтарыңызды біліңіз.
Қазақстанда шетел азаматтарына ЖСН беру процесінде орын алған заңсыздықтар мемлекет үшін үлкен қауіп төндіреді. Қазіргі таңда ІІМ мен басқа да құзырлы органдар бұл мәселені түбегейлі шешу мақсатында жүйелі жұмыстар жүргізіп жатыр. Заңнаманы бұзбай, барлық рәсімдерді тек ресми жолмен жүргізу – Қазақстандағы шетелдік азаматтардың қауіпсіздігі мен құқықтық мәртебесінің кепілі.
