Қазақстанның шығысында орналасқан Алтынемел ұлттық паркі әлемдік деңгейде мойындалды. Америка Құрама Штаттарынан тысқары жерлердегі ең әсерлі ұлттық парктер тізімінде Алтынемел Travel + Leisure беделді саяхат журналының нұсқасы бойынша ТОП-10 қатарына енді. Бұл туралы Todayinfo ақпарат агенттігі хабарлайды. Басылым парктың ерекше табиғи ландшафты мен бай биоәртүрлілігін, тарихи-мәдени мұрасын жоғары бағалап отыр.
Табиғаттың таңғажайып туындысы
Алтынемел ұлттық паркі – Қазақстандағы ең ірі табиғи қорықтардың бірі. Ол 1996 жылы Жетісу өңірінде құрылған. Бастапқыда 209 мың гектарды құраған парк қазіргі таңда 307 600 гектарға дейін кеңейтілген. Ол Іле өзенінің аңғарында, Жоңғар Алатауының етегінде орналасқан. Парк атауы «Алтын ер» деген мағынаны білдіреді.
Алтынемел климаты күрт континентальды: жазы ыстық, жауын-шашын мөлшері аз (жылына 300-330 мм). Табиғи ландшафтына құмды алқаптар, сазды таулар және палеозой дәуірінен қалған (400 миллион жыл бұрынғы) ежелгі жыныстар енеді.
Биологиялық әртүрлілік пен ерекше мекендеушілер
Алтынемел ұлттық паркі 1800-ден астам өсімдік түрлерімен бай, оның 21-і Қазақстанның Қызыл кітабына енген. Мұнда қара және ақ сексеуілдер, темір ағаштары мен қазіргі алма түрлерінің арғы тегі саналатын жабайы Сиверс алмасы өседі.
Парк аумағында 393 омыртқалы жануар тіркелген: 78 сүтқоректі, 260 құс, 25 бауырымен жорғалаушы, 4 қосмекенді және 26 балық түрі. Ең сирек кездесетін жануарлар қатарына арқар, жейрен, құлан мен қар барысы жатады. 1982 жылы қайта жерсіндірілген Түрікмен құланы қазіргі таңда 2000-нан астам дараққа көбейген.
Алтынемелдің басты көрнекті орындары
Парктың ең танымал нысандарының бірі – Әнші құм (немесе «ән салып тұрған бархан»). Ұзындығы 1,5 км, биіктігі 130 метрге жететін бұл құм төбесі құрғақ ауа райында орган музыкасына ұқсас әуен шығарады.
Сонымен қатар, саяхатшылар үшін ерекше қызығушылық тудыратын жерлер:
-
Ақтау таулары – түрлі түсті сазды жыныстар;
-
Катутау – жанартаулық тастар;
-
Шоқан Уәлиханов бұлағы – тарихи-танымдық орын;
-
Бесшатыр қорымдары – сақ дәуірінің көсемдері жерленген орын;
-
Тайғақ шатқалындағы петроглифтер – ежелгі тастағы суреттер.
Бұл орындар тек табиғат әуесқойларын ғана емес, тарихқа қызығатын туристерді де баурайды.
Қазақстан табиғатын халықаралық деңгейде таныту
2024 жылы Нью-Йоркте өткен халықаралық көрмеде Қазақстан ұлттық парктері цифрлық форматта көрсетілді. Солардың бірі – Алтынемел. Көрмеде сондай-ақ табиғатты қорғауға өмірін арнаған адамдар жайлы «Іле-Алатау хикаялары» атты кітап та ұсынылды. Мұндай бастамалар еліміздің табиғи мұрасын жаһандық деңгейде насихаттауға үлкен серпін беріп отыр.
Әлемдік мойындау
Travel + Leisure журналының ТОП-10 тізіміне Алтынемелмен қатар мынадай әйгілі ұлттық парктер енді:
-
Галапагос ұлттық паркі (Эквадор)
-
Мана Пулс (Зимбабве)
-
Плитвиц көлдері (Хорватия)
-
Килларни ұлттық паркі (Ирландия)
-
Каз Дағлары ұлттық паркі (Түркия)
-
Рисири-Ребун-Саробецу ұлттық паркі (Жапония)
-
Бандхавгарх ұлттық паркі (Үндістан)
-
Азор аралдары (Португалия)
-
Намиб-Науклуфт ұлттық паркі (Намибия)
Бұл тізімде Қазақстанның болуы – ел табиғатының ғаламдық деңгейде бағаланып отырғанының дәлелі.
Алтынемел ұлттық паркі – Қазақстан табиғаты мен мәдениетінің қайталанбас үлгісі. Оның тарихи, геологиялық және экологиялық құндылығы ел абыройын көтеріп қана қоймай, болашақ ұрпақ үшін сақталуы тиіс асыл мұра. Мұндай халықаралық мойындау – Қазақстанның экотуризмін дамытуда және табиғатты сақтау жолындағы үлкен жетістік.
